Bugün 15 Aralık. Ünlü şair, yazar Şükran Kurdakul'un aramızdan ayrılışının 19. yıldönümü. Ünlü oyuncu Ali Şen de 34 yıl önce ayrıldı aramızdan 15 Aralık'ta. Türkiye'nin ilk TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak'ı da 31 yıl önce yitirdik... Oyuncu Sönmez Atasoy da 12 yıl önce ayrıldı aramızdan.
BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla, sevgiyle anıyoruz.
Şükran Kurdakul kimdir?
1927 yılında dünyaya gelen Şükran Kurdakul, yazdığı şiirleri ve kaleme aldığı yazıları ile Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biri olmuştur. İstanbul’da doğan Şükran Kurdakul, lise öğrenimi sırasında Türk Ceza Kanunu’nun 142. Maddesi gereğince komünizm propagandası yaptığı nedeniyle bir süre tutuklu kalmıştır. Bu süre içerisinde öğrencisi olduğu İzmir Karşıyaka Lisesi’ndeki öğrenimi de yetkililer tarafından sonlandırılmıştır.
Şükran Kurdakul, 1953’te banka memurluğu görevini icra ederken 142.madde tekrar onun tutuklanmasına neden olmuştur. Bir süre daha tutukluluk hayatı yaşayan Kurdakul, bu iki tutuklanışı ile söz konusu madden tutuklanan yazar ve şairler listesinde yerini almıştır. Şükran Kurdakul, hapishanede yazdığı şiirlerinin bir kısmını 1956 yılında “Giderayak” adlı kitabında yayımlar. Cezaevi sonrasında Kurdakul, bir süre Yeni Gazete, Tan Gazetesi, ve Varlık Yayınevi’nde düzeltmenlik yapar.
1958’e kadar “Yelken” adlı bir dergiyi de yöneten Kurdakul, Ataç Yayınevi’ni kurar. Politik bir duruşa sahip olan Kurdakul, 1964 yılında Türkiye İşçi Partisi’ne üye olur. Tip’te belirli görevlerde bulunur ve aynı yıl “Türk Edebiyatçılar Birliği Genel Sekreterliği” ne seçilerek örgütçü bir edebiyata olan inancını fazlasıyla kanıtlar. 1976’dan sonra Kurdakul, “Türkiye Yazarlar Sendikası” ikinci başkanlığı görevini sürdürmektedir. Ülkenin kaderini değiştiren 12 Eylül 1980 Darbesi gerçekleştiğinde ise Kurdakul 141. Madde nedeniyle tutuklanır. Kurdakul 1988’de “Pen Yazarlar Derneği” kurucuğunu üstlenir ve söz konusu dernekte çeşitli görevlerde bulunur. Örgütsel edebiyatı yaşamı boyunca destekleyen Kurdakul, bir süre de ” Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı” yöneticiliğini yapar. Son olarak 1995’ten sonra Şükran Kurdakul, “Özerk Sanat Konseyi” ve ” Ulusal Sanat Kurulu” gibi iki önemli kuruluşun kuruculuğunu ve birinci başkanlığı görevini yerine getirir. Şükran Kurdakul 15 Aralık 2004 yılında ise hayatını kaybeder.
Şükran Kurdakul’un Şair Kişiliği
Kurdakul, şiirleri ve araştırmaları ile anılmaktadır. Ancak o, şiir yazmaya henüz 15 yaşında iken başlar. Kurdakul’un 15 yaşındayken Faruk Nafiz Çamlıbel tarafından yönetilen ve edebiyat dünyasında oldukça önemli bir yere sahip olan “Yedigün” dergisinde şiiri yayımlanır. Yine bu yıllarda “Yarım Ay” ve “Fikirler” adlı dergilerde de Şükran Kurdakul’un şiirlerini bulmak mümkündür. Şiir hayatına bu şekilde mükemmel bir başlayış yapan Kurdakul, henüz lise çağında “Tomurcuk” adlı şiir kitabını çıkarır. Şirlerinde cezaevinin ve Nazım Hikmet’in etkisini bulmak mümkündür. Kurdakul, şiirlerinde özgürlük temasını fazlaca vurgulamıştır. Bunun yanı sıra sevgi, dostluk tabiat onun şiirlerinde sıkça rastlanılan öğelerdir. Şiirle bu kadar erken tanışmasına karşın Kurdakul 1942 ile 1952 arasındaki dönemi kendisinin şiirdeki çıraklık devri olduğunu ifade etmektedir. 1970 yılında sonra ise Kurdakul’ın şiiri adeta zirve yapmıştır.
Şükran Kurdakul, şair kişiliğinin yanı sıra edebiyat tarihçiliği ve hikayeciliğiyle de dikkat çekmektedir. Kurdakul, edebiyat dünyasını öyküleri ve düz yazılarıyla da önemli yapıtlar kazandırmıştır. Öner Yağcı, Şükran Kurdakul’un bu derece önemli edebiyat tarihçiliğini bir yazısında şu şekilde dile getirmiştir.Onun edebiyat tarihçiliği: “Tarihsel gerçeklerin gözardı edilmesine duyduğu tepkiyle” hazırladığı şairlerimizin ve yazarlarımızın bir çeşit soy kütüğü olan (İlk basımında 767 şair ve yazarın yer aldığı yapıtın son basımında bu sayı 1318’e ulaşmıştır. Kitapta ayrıca Cumhuriyet döneminde çıkan 136 düşün ve sanat dergisiyle ilgili tanıtıcı bilgiler de yer almaktadır.)
Şairler ve Yazarlar Sözlüğü ile; Gizli kalmış, yok sayılmış gerçekliğimizi de içeren “Resmi ideolojinin koyduğu ilkelere bakıp hizaya gelme alışkanlıklarına duyduğu tepkiyle” yazdığı Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerini ve edebiyat tarihçiliğimizde önemli bir aşama olan, dört ciltlik Çağdaş Türk Edebiyatı ile; Aydınlığımız’ın ve onurumuzun büyük ustası, “haklılık savaşına inanmanın, direncin, kendisi gibi tutsak edilemeyen Türkçe gücünün güzelliği” olan Nâzım Hikmet’in Bursa hapishanesinde geçirdiği beş yıla bir edebiyat tarihçisi gözüyle tanıklık eden ve Nâzım Hikmet’in 1945-50 arasında Adalet Cimcoz’a yazdığı dokuz mektubu Kurdakul’un yorumları ve açıklamalarıyla okuduğumuz
Nâzım’ın Bilinmeyen Mektupları ile; “Her şey, her türlü tutsaklığa son vermekle başlar” düşüncesiyle özgürlük için çıktığı yolda 1960’lı yıllardan beri edebiyatın ve kültürümüzün sorunlarıyla ilgili olarak yazdığı yazıların bir kısmını (36 yazı) içeren Şairce Düşünmek ile; Özgürlük savaşımı geleneğimizin önemli halkası ve Kurdakul’un tutkunu olduğu Namık Kemal’le ilgili yaşam-öykü incelemesi Namık Kemal ve Zindandaki Şair adlı tek kişilik oyun kitaplarıyla; Cumhuriyet gazetesinde kültür ve sanatın sorunlarını düşün adamı kimliğiyle irdelediği “Bu Aşamada” köşesiyle sürer.”
Şükran Kurdakul’un aynı zamanda “Zindandaki Şair” adında bir oyunu da bulunmaktadır.
ESERLERİ
1. Şiirleri
- Tomurcuk
- Zevklerin ve Hülyaların Şiirleri
- Giderayak
- Nice Kaygılardan Sonra
-İzmir’in İçinde Amerikan Neferi
- Halk Orduları
- Acılar Dönemi
- Bir Yürekten Bir Yaşamdan
- Ökselerin Yöresinde
- Ölümsüzlerle
- İhtiyar Yüzyıla
2. Öyküleri
- Tanıdığın Biri
-Beyaz Yakalılar
- Kurtuluştan Sonra
- Onların Çocukları
Şükran Kurdakul’un “İhtiyar Yüzyıla” adlı kitabından bir şiir : Ülkesi Ağıdistan
ÜLKESİ AĞIDİSTAN
Uykulardan sıçradığım her gece
Kuşku, doğasına yürüdü gerçeğimin.
Ya senin gözlerindeki ışık sönmüşse,
Ya damarlarımdaki kan donmuşsa benim
Ya da yangın sonrası bir orman
Gibi ıssız ve hüznüne alışık…
Ölümün rengine sözcükler arıyorsa şimdi
Ülkesi ağıdistana dönmüş bir ozan
Şükran KURDAKUL
Kaynakça: Yağcı, Öner Şükran Kurdakul: Yaşamı Sanatı Yapıtları, Çınar Yayınları, 1994 Kurdakul, Şükran, İhtiyar Yüzyıla, Ümit Yayıncılık, 1997, Ankara
Ali Şen kimdir?
Ali Şen, 26 Aralık 1918 tarihinde Adana'da doğmuştur. Geçimini Adana'da marangozluk yaparak sağladı. İlk kez Adana Halkevi'nde sahneye çıktı. 1944 – 1946 yılları arasında gezginci Sadi Tek Tiyatro'sunda oynadı. 1950′lerin başında İstanbul'a taşındı. Hem fabrikada ustalık yapıyordu, hem de marangozluk yaptı. İstanbul'da Ses Tiyatrosu'nda Vahi Öz'ün grubunda oynadı. Türk sinemasının oyuncularından olan sanatçı,kameralar karşısında ilk rolünü 1954 yılında Turgut Demirağ'ın filmi "Ahretten Gelen Adam" filminde oynadı. Aynı zamanda Şener Şen'in babası olan Ali Şen, komediden drama birçok eserde rol almış, 290 kadar sinema filminde oynamıştır.Genellikle kötü paragöz adam rollerinde oynamıştır. Özellikle "Yılanların Öcü" (1962) filminde canlandırdığı muhtar ve "Vurun Kahpeye" (1964) filminde canlandırdığı Hacı Fettah tiplemeleriyle unutulmazlar arasına girdi. Ali Şen, 15 Aralık 1989 tarihinde İstanbul'da 71 yaşında beyin kanaması sonucu ölmüştür. Filmleri : 1954 – Ahretten Gelen Adam 1960 – Yeşil Kurbağalar 1960 – Dolandırıcılar Şahı 1961 – Yedi Günlük Aşk 1961 – Oy Farfara Farfara 1961 – Altın Hırsı 1962 – Sokak Kızı 1962 – Şehirdeki Yabancı 1962 – Şehvet Uçurumu 1962 – Silah Arkadaşları 1962 – Ver Elini İstanbul 1962 – Ne Şeker Şey 1962 – Hodri Meydan 1962 – Şeyh Ahmed'in Torunu 1962 – Neşemizi Bulalım 1962 – Geçti Buranın Pazarı 1962 – Battı Balık 1962 – Kırmızı Karanfiller 1962 – Yılanların Öcü 1962 – Kısmetin En Güzeli 1962 – Gençlik Hülyaları 1963 – İkisi de Cesurdu 1963 – Bir Hizmetçi Kızın Hatıra Defteri 1963 – Beyaz Güvercin Balıkçı Temel 1963 – Üç Öfkeli Genç 1963 – Kendini Arayan Adam 1963 – Bahçevan 1963 – Üç Çapkın Gelin 1963 – Cici Can 1964 – Şoförler Kralı 1964 – Şahane Züğürtler 1964 – Şu Kızların Elinden 1964 – Ayvaz Kasap 1964 – Vurun Kahpeye 1964 – Plajda Sevişelim 1964 – Dağların Aslanı 1964 – Ana Bizi Eversene 1964 – Kara Şahin 1964 – Mor Defter 1964 – Kocaoğlan 1965 – Kasımpaşalı Yunus Bey 1965 – Mirasyedi 1965 – Şoför Nebahat Bizde Kabahat 1965 – Onyedinci Yolcu 1965 – Kardeş Belası 1965 – Kalbimdeki Serseri 1965 – Kasımpaşalı Recep 1965 – Aman Dünya Ne Dar İmiş 1965 – Tavan Arası 1965 – Seveceksen Yiğit Sev 1965 – Beleş Osman 1965 – Fakir Gencin Romanı 1965 – Kanunsuzlar 1965 – Beni Kadınlara Sor 1965 – Hülya 1965 – Senede Bir Gün 1965 – Murat'ın Türküsü 1965 – Veda Busesi 1965 – Vahşi Gelin 1965 – Buzlar Çözülmeden 1965 – Konyakçı 1966 – Göklerdeki Sevgili 1966 – Düğün Gecesi 1966 – İbrahim Ethem İlahi Davet 1966 – Topal Osman 1966 – Kaderde Birleşenler 1966 – Her Şafakta Ölürüm 1966 – Eşrefpaşalı 1966 – Meyhanenin Gülü 1966 – Kanun Benim 1966 – Baybora'nın Oğlu 1966 – Zalimler 1966 – Kovboy Ali 1967 – Kırbaç Altında 1967 – Kara Atmaca 1967 – Demir Kapı 1967 – Kocadağlı 1967 – Yolsuz Mehmet 1967 – Şoför Parçası 1967 – Karım Beni Aldatırsa 1967 – Kara Kartal (I) 1967 – Hacı Bektaş Veli 1967 – Utanç Kapıları 1967 – Anadolu Kızı 1967 – Namus Belası 1967 – Bir Dağ Masalı 1967 – Bizansı Titreten Adam 1967 – Tapılacak Kadın 1967 – At Hırsızı Banuş 1967 – Sinekli Bakkal 1968 – Yasemin'in Tatlı Aşkı 1968 – Paydos Muhtar 1968 – Yakılacak Kitap 1968 – Dertli Pınar 1968 – Mezarım Mermerden Olsun 1968 – Yaşamak Haram Oldu 1968 – Talihsiz Meryem 1968 – Habis Ruhlar 1968 – Affedilmeyen Suç 1968 – Çöl Kartalı / Şeyh Ahmed 1968 – Kalbimdeki Yabancı 1968 – Ayşem 1968 – Öldürmek Hakkımdır 1969 – Seninle Düştüm Dile 1969 – Beyaz Mendilim 1969 – Acı İle Karışık 1969 – Ayşecik'le Ömercik 1969 – Kadere Boyun Eğdiler 1969 – Dost Hançeri 1969 – Sabrın Sonu 1969 – Şirvan 1969 – Namus Fedaisi 1969 – Kaderden Kaçılmaz 1969 – Allah Aşkı Yarattı 1969 – Ana Yüreği 1969 – Yaralı Kalp 1969 – Dönüşü Olmayan Yol 1969 – Bir Şarkısın Sen 1969 – Mezarımı Taştan Oyun 1970 – Kara Gözlüm 1970 – Linç 1970 – Zindandan Gelen Mektup 1970 – Sosyete Şakir 1970 – Müthiş Türk 1970 – Kanıma Kan İsterim 1970 – Kadın Satılmaz 1970 – Ali İle Veli 1970 – Küçük Hanımın Şoförü 1970 – Yaralı Ceylan 1970 – Şoför Nebahat 1970 – Merhamet 1970 – Güller Ve Dikenler 1971 – Turist Ömer Boğa Güreşçisi 1971 – Ayşecik Ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde 1971 – Vefasız 1971 – Mavi Boncuk Lassi 1971 – İntikam Kartalları 1971 – İşte Deve İşte Hendek 1971 – Hasret 1971 – Görünce Kurşunlarım 1971 – Gençliğin Rüyası 1971 – Yedi Kocalı Hürmüz 1971 – On Küçük Şeytan 1971 – Fakir Aşıkların Romanı 1971 – Kirli Eller 1971 – Aşk Uğruna 1971 – Gönül Hırsızı 1971 – Keloğlan Ve Yedi Cüceler 1971 – Dişi Tarzan 1971 – Korkusuz Kaptan Swing 1971 – Her Kurşuna Bir Ölü 1971 – Altın Prens Devler Ülkesinde 1971 – Güllü 1972 – Zorbanın Aşkı 1972 – Ver Allahım Ver 1972 – Kara Doğan 1972 – Kadın Yapar 1972 – Kadersizler 1972 – Estergon Kalesi 1972 – Dinmeyen Sızı 1972 – Bitirim 1972 – Aşkların En Güzeli 1972 – Katerina 72 1972 – Baskın 1972 – Çapkınlar Şahı / Don Juan 72 1972 – Yazık Oldu Ali'ye 1972 – Irmak Recep Ağa 1972 – Belalılar Şehri 1972 – Aynı Yolun Yolcusu 1972 – Yalan Dünya 1972 – Akma Tuna 1973 – Anadolu Ekspresi Bakkal Faik 1973 – Bitirimler Sosyetede 1973 – Meyro 1973 – Zalim Avcı 1973 – Öksüzler 1973 – Gönüller Fatihi Yunus 1973 – Bir Dost Bulamadım 1973 – Silahım Namusumdur 1973 – Beklenmeyen Adam 1973 – Hayat Bayram Olsa 1973 – Asiye Nasıl Kurtulur 1973 – Gelin Hacı İlyas 1973 – Yunus Emre 1973 – Dağ Kanunu 1973 – Aşkın Zaferi / Aşk ve Vatan 1974 – Köyden İndim Şehire 1974 – Salak Milyoner 1974 – Sığıntı Yakup Amca 1974 – Bacım 1974 – Saymadım Kaç Yıl Oldu 1974 – Reisin Kızı 1974 – Gün Akşam Oldu 1974 – Dövüşe Dövüşe Öldüler 1974 – Namus Belası 1974 – Sensiz Yaşanmaz 1974 – Avşar Beyi 1974 – Vur Be Ramazan 1974 – Şirvan 1974 – Cici Kız 1974 – Sahipsizler Kasap 1974 – Kardeşim 1974 – Kardeş 1974 – Atını Seven Kovboy 1975 – Delisin 1975 – Hayret 17 1975 – Vur Davula Tokmağı 1975 – Silahım Altı Okka / Silahım Altı Kurşun 1975 – Sarı Necmiye / İt Adası 1975 – Baldız 1975 – Hasan Almaz Basan Alır 1975 – Şaşkın Damat Amca Bey 1975 – Deli Yusuf Abbas Bey 1975 – Anahtarı Bendedir 1976 – Her Gönülde Bir Aslan Yatar 1976 – Süt Kardeşler Kerami 1976 – Şeytan Diyor Ki 1976 – Profesyonel / Kadın Çapkın Olunca 1976 – Adana Urfa Bankası 1976 – Şahin 1976 – Meraklı Köfteci Ali 1976 – Bu Nasıl Dünya 1976 – Aşk Dediğin Laftır 1976 – Bulunmaz Uşak 1977 – Garip 1977 – Hızlı Giden Yorulur 1977 – Ava Giden Avlanır 1977 – Sakar Şakir 1977 – Güllüşah İle İbo 1977 – Al Gülüm Ver Gülüm 1978 – Son Sabah 1978 – Köşeyi Dönen Adam 1978 – Hanımevladı 1978 – Çaresiz Rasim 1978 – Dertli Pınar 1978 – Yüz Numaralı Adam Şaban'ın Babası 1978 – Töre 1978 – İyi Aile Çocuğu 1978 – Avanak Apti 1978 – Petrol Kralları 1979 – Üç Tatlı Bela 1979 – İki Cambaz 1979 – Gelin Kayası 1979 – Esmerim 1979 – Canikom 1979 – Emekli Başkan 1979 – Süpermenler Prof.Vak Von Vong 1979 – Yanmışım 1979 – Nemrud 1980 – Banker Bilo 1980 – Zübük 1980 – Yarabbim 1980 – Bağrıyanık 1980 – Beş Parasız Adam 1981 – Üç Kağıtçı Satılmış Ağa 1981 – Şabancık 1981 – Mutluluk Haram Oldu 1981 – Şaka Yapma 1982 – Yedi Bela Hüsnü Malik 1982 – Şıngırdak Şadiye 1982 – Doktor Civanım Ruşen Ağa 1982 – Sekiz Sütuna Manşet Fırfır Baba 1983 – Kılıbık Müslim 1983 – Futboliye 1983 – Çarıklı Milyoner 1983 – Erkekçe 1983 – Kahreden Kurşun 1983 – Tokatçı 1984 – Çılgın Arzular Rıza 1984 – Çalsın Sazlar 1984 – Lodos Zühtü 1984 – Sevmek Yeniden Doğmak 1985 – Keriz Abbas 1985 – İşler Tıkırında 1985 – Duyar Mısın Feryadımı 1986 – İki Milyarlık Bilet Mustafa 1986 – Dayak Cennetten Çıkma 1986 – Ben Milyarder Değilim 1986 – Hekimoğlu 1986 – Çalıkuşu 1986 – Gırgır Hafiye 1987 – Kuruluş / Osmancık 1987 – Sevgi Dünyası 1987 – Görüş Günü 1988 – Sevimli Hırsız 1988 – Kurt Payı 1988 – Denizden Gelen Kadın 1988 – Küçüksün Yavrum
Adnan Öztrak kimdir?
Adnan Öztrak, 1915'te Tekirdağ'ın Malkara ilçesinde doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitiren Öztrak, 25 Aralık 1939 ile 3 Temmuz 1940 tarihleri arasında İçişleri Bakanlığı Vekalet Maiyet Memurluğu yaptı. 9 Mayıs 1941 ve 22 Ocak 1943 tarihleri arasında Yenice, Elmadağ ve Keçiören Nahiye Müdürlüğü görevinde bulunan Öztrak, 30 Eylül 1946'ya kadar Şarkikaraağaç ile Kızılcahamam'da Kaymakamlık yaptı. 27 Aralık 1946'ya kadar Çalışma Bakanlığı Genel Müdürlüğü Şube Müdürü olarak görev yapan Öztrak, sırasıyla Başbakanlık Genel Teftiş Başmüşavirliği Büro (27.12.1946 - 31.12.1947) ve Basın Yayın Umum Müdürlüğü Fen. Hey. Reisliği Teknik Malzeme Tedariki Büro Müdürü (31.12.1947 - 01.05.1948) olarak çalıştı. Öztrak, 7 Ocak 1956 ile 3 Mart 1960 tarihleri arasında serbest avukatlık görevinde bulundu. TRT Yönetim Kurulu, 29 Nisan 1964'te Adnan Öztrak'ı oybirliği ile TRT Genel Müdürü olarak seçti. 359 sayılı TRT Kanunu'nun 9. maddesi gereğince, Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'nın teklifi üzerine 4 Mayıs 1964 tarihli 7 / 3018 sayılı kararname ile TRT Genel Müdürü olarak atanan Öztrak, bu görevini 2 Haziran 1971'e kadar sürdürdü. 15 Aralık 1992'de vefat etti.
Sönmez Atasoy kimdir?
Kurtlar Vadisi dizisinde canlandırdığı Halo Dayı karakteri ile tanınan ve TRT'nin Sakarya-Fırat dizisinde Mürsel Ağayı canlandıran oyuncu. Oyuncu Sönmez Atasoy, 1944 yılında Erzincan'da doğdu. Bahçeyazı köyünden Erzincanlı ulemalardan Çermeli Hocanın torunu olan Atasoy, Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü mezunudur. 1968 yılında Devlet Tiyatrolarında çalışmaya başladı. 40 yıl oyuncu ve yönetmen olarak bu kurumda hizmet verdi. Sanat kurumu tarafından iki defa en iyi oyuncu (Sesem Kocanın Kurnaz Karısı, Kanlı Nigar) ve en iyi yönetmen (Ana Hanım Kız Hanım) seçildi. 2008 yılında ''Turkish Art Sosiete Of NewYork''ürk tiyatrosunu kurdu. Sönmez Atasoy 1975 yılında Cünet Gökçer'in asistanı olarak başladığı sahne öğretmenliğini Ankara ve İzmir Devlet Konservatuarları'nda, İstanbul'da MSM okulu, Yedi Tepe Üniversitesi, Haliç Üniversiteleri'nde sürdürdü. Halen Haliç Üniversitesi Konservatuarı'nda öğretim görevlisi olarak çalışmaktaydı. Sönmez Atasoy, “Nasraettin Hoca Birgün", "Kanlı Nigar", "Ölümsüzler", "Deli İbrahim", "Osmanlı Dram Kumpanyası" ve daha pek çok oyunu yönetmenliğini yaptı.
Comments