Bugün 13 Ağustos. Süleyman Seba, Nihat Sami Banarlı, Tekin Arıburun, Meral Niron, Kâzım Kartal, Kınar Hanımın ölüm yıldönümü.
BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla anıyoruz.
Süleyman Seba kimdir?
Beşiktaş'a futbolcu, yönetici ve başkan olarak hizmet veren ve kazandırdığı başarılarla camianın efsane isimleri arasına giren Süleyman Seba Beşiktaş'ta 16 yıl başkanlık yaparak kırılması zor bir rekora da imza attı. Başkanlığı boyunca 8 kongrede rakiplerine sürekli üstünlük sağlayan siyah-beyazlı kulübün efsanesi, 2000 yılında buruk bir şekilde görevi bıraktı.
SÜLEYMAN SEBA'NIN HAYATI Geçirdiği rahatsızlığın ardından 13 Ağustos 2014'te vefat eden Süleyman Seba, Sakarya'nın Hendek ilçesinde 5 Nisan 1926'da dünyaya geldi. İlkokulu Sakarya'da okuyan ve daha sonra lise eğitimi için Kabataş Erkek Lisesi'ne geçen Seba, babasının isteği üzerine Mimar Sinan Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Filolojisi Bölümü'nde eğitimini sürdürdü. Küçük yaşta İstanbul'a gelen Seba, Kabataş Lisesi'nin takımına girmesiyle, futbol yaşantısındaki ilk adımı atmış oldu. Yetenekleriyle Beşiktaşlı yöneticilerin dikkatini çeken genç futbolcu, 1943 yılında siyah-beyazlı ekibin genç takımına dahil oldu. Beşiktaş'ta da kaliteli futbolunu devam ettiren Süleyman Seba, o yıl genç takımın şampiyon olmasında büyük rol oynadı; kısa süre sonra başarılı futbolu ödüllendirildi ve takımın kaptanı oldu. Lisedeki ilk yıllarında Beşiktaş genç takımına giren efsane başkan, 1945'te A takıma yükselip, 1950'li yıllarda 5 yılda 4 İstanbul Ligi şampiyonluğu kazanan kadroda yer aldı. Seba, 1945'te Refik Osman Top döneminde A takıma yükseldi. 1946-47 sezonunda ilk İstanbul Ligi maçına Fenerbahçe derbisinde çıktı ve takımının 4-3 mağlup olduğu karşılaşmada 1 gol kaydetti. İlk sezonunda 9 maçta 6 gol atan Seba, Milli Küme'de şampiyonluk yaşayarak kariyerinin ilk önemli başarısını elde etti. 1947-48 sezonunda İstanbul Ligi'nde 14 maçta 8 gol atan Süleyman Seba, takımının en golcü ikinci ismi oldu. 1949-50 sezonunda kariyerinin ilk İstanbul Ligi şampiyonluğunu yaşayan efsane isim, 14 maçın tamamında oynayıp bir de gol kaydetti. Seba, 1950'de Beşiktaş Futbol Takımı'nın ABD'ye davet edilmesiyle, babasını üzmek pahasına, okulunu bırakarak çok sevdiği siyah-beyazlı takımla bir ay süreyle bu ülkeye gitti.
SAKATLIK FUTBOLDAN ERKEN KOPARDI
1950-51'den itibaren İstanbul Profesyonel Ligi adıyla düzenlenen organizasyonda Seba, 1951-52 sezonunda sakatlığı nedeniyle sadece 3 maçta forma giyebildi. 1952-53'te 9 maçta forma giyip 2 gol kaydeden Süleyman Seba, 1954'te 28 yaşındayken menisküs sakatlığı sebebiyle futbolu bıraktı. Sağ açık pozisyonunda görev yapan Seba, siyah-beyazlı formayı A takım seviyesinde 10 sezon terletti. Siyah-beyazlı takımdaki kariyerinde 184 maçta 44 gol atan efsane isim, bir kez de Ümit Milli Takım forması giydi.
Süleyman Seba, Beşiktaş'ın iç saha karşılaşmalarını yaptığı eski İnönü Stadı'ndaki ilk golü atan futbolcu olarak tarihe geçti. Seba, 1947 yılında hizmete giren ve 2013'te yeni stat yapımı için yıkılan İnönü Stadı'nda Beşiktaş'ın İsveç temsilcisi AIK ile yaptığı açılış maçında fileleri havalandırarak, bu sahada ilk golü atan isim oldu.
1954'te henüz 28 yaşındayken menisküs sakatlığı nedeniyle futbol kariyerini noktalamak zorunda kalan Süleyman Seba, 1957 yılında Beşiktaş Kulübüne üye oldu ve 6 sene sonra 1963'te ilk kez yönetim kurulunda yer aldı. Seba, ilk olarak 1963 yılında Selahattin Akel'in, ardından da sırasıyla 1964'te Hakkı Yeten, 1968'de Talat Asal, 1970'de Ağası Şen ve 1977'de Gazi Akınal'ın oluşturdukları listelerde yönetim kurulu üyeliği yap
KULÜBÜN EFSANE BAŞKANI OLDU
Seba, 1 Nisan 1984'te çok zor bir dönemde Mehmet Üstünkaya'dan yönetimi devraldı ve kazandırdığı başarılarla kulübün efsane isimleri arasına girdi. Süleyman Seba döneminde Beşiktaş Futbol Takımı altın dönemini yaşadı ve birçok başarıya imza attı. Beşiktaş, Süleyman Seba'nın başkanlığında Galatasaray ve Fenerbahçe ile başarılı şekilde rekabet ederken, bir yandan da birçok tesise kavuştu. Seba öncesinde antrenmanlarını çamurla kaplı sahada yapan siyah-beyazlı ekip, onursal başkanı döneminde Fulya Tesisleri'ne sahip oldu. Akaretler'deki modern binasına taşınan kulüpte, futbol A takımının antrenmanlarını ve kamplarını yapacağı BJK Nevzat Demir Tesisleri'nin inşaat çalışmaları başladı. Efsane başkan döneminde Çilekli Tesisleri ile Beşiktaş Koleji yapıldı.
Seba, Beşiktaş'ta 16 yıl başkanlık yaparak kırılması zor bir rekora da imza attı. Başkanlığı boyunca 8 kongrede rakiplerine sürekli üstünlük sağlayan siyah-beyazlı kulübün efsanesi, 2000 yılında görevini bıraktı. Süleyman Seba, 16 yıl kesintisiz şekilde görev yapıp, en uzun süre Beşiktaş Başkanı olarak kulüp tarihine geçti. 1984 yılına kadar yönetimde istikrar sağlayamayan siyah-beyazlı ekip, efsane isimle birlikte uzun süreli istikrar yakaladı.
Kulüpte yapılan kongrelerde rakiplerine hep üstünlük sağlayan Seba, “Ceketini bile aday gösterse başkan olur” ifadesinin yerleşmesini sağladı. Süleyman Seba, katıldığı son kongreyle görevini bırakırken, efsane ismin ardından Serdar Bilgili kulübün yeni başkanı oldu.
Seba, başkanlığı bıraktıktan sonra da taraftarların ve üyelerin ilgisinden uzak kalamadı. 117 yıllık kulüp tarihinin 71 yılında Süleyman Seba'nın adı hep Beşiktaş ile anıldı. Kulübün onursal başkanı olarak da tarihe geçen Süleyman Seba, Beşiktaş Akaretler'deki mütevazı evinde sakin hayatıyla yine kulübüne yakın durdu. Seba, evinde de sık sık siyah-beyazlılarla bir araya gelerek Beşiktaş sevdasını sürdürdü. Taraftarlar da tribünlerden sık sık Süleyman Seba lehine tezahüratlarla efsane başkanlarını unutmadıklarını gösterdi. Siyah-beyazlı kulübe büyük hizmetlerde bulunan Seba, 1999-2000 sezonunda futbol takımının aldığı kötü sonuçların ardından tribün ve muhalefetin tepkisi sonrası, 2000 yılı Mart ayındaki kongrede aday olmayacağını açıkladı. Kongrede duygu dolu bir konuşmayla kongre üyelerine veda etti. "İnsanlarla yaşadım, insanı öğrendim. İnsanlarla yaşadım, insanlığı öğrendim. İnsanlarla yaşadım, insanlardan nankörlüğü gördüm. 'Dostlarım, dostlarım... Ama ben dostlarımdan çok korkarım.' diyen düşünürlere hak vermemek elde değil!" şeklinde buruk sözler sarf eden Seba, uzun süreli başkanlığını sonlandırdı. Kongreye katılan üyeler, kulüp tarihinin bir diğer önemli ismi Hakkı Yeten'den sonra oy birliğiyle Süleyman Seba'nın ikinci onursal başkan olmasına karar verdi. Süleyman Seba'nın ismi Akaretler'deki kulüp binasının bulunduğu caddeye verilirken, Beşiktaş Belediyesi ayrıca bu caddede bulunan Vişnezade Parkı'na heykelini yaptırdı. Seba'nın ismi ayrıca Beşiktaş Hentbol Takımı'nın iç saha maçlarını oynadığı Dikilitaş'taki spor salonuna da verildi.
BEŞİKTAŞ, SEBA'NIN BAŞKANLIĞINDA 22 KUPA KAZANDI Mütevazı kişiliğiyle spor camiasının saygısını kazanan Süleyman Seba, kulübe kazandırdığı tesislerin yanı sıra elde edilen birçok kupayla da taraftarların gönlünde taht kurdu. Beşiktaş, Seba'nın başkanlığında beşer kez lig şampiyonluğu ve Cumhurbaşkanlığı Kupası kazanırken, Türkiye Kupası'nı 4 defa müzesine götürdü. Siyah-beyazlı ekip, Seba başkanlığında ayrıca 2 Başbakanlık Kupası ve 6 Türkiye Spor Yazarları Derneği (TSYD) Kupası da olmak üzere toplam 22 kupayı müzesine taşıdı. Beşiktaş, efsane başkanı döneminde üst üste 3 kez şampiyon olma başarısı gösterdi. Metin Tekin, Ali Gültiken, Feyyaz Uçar, Rıza Çalımbay ve Mehmet Özdilek gibi oyunculardan kurulu takımla başarılı sonuçlara imza atan siyah-beyazlı ekip, üst üste 3 kez şampiyonluğa ulaşarak tarihinin en önemli başarılarından birine imza attı. Beşiktaş, Süleyman Seba'nın başkan olduğu 1989-1990, 1990-1991 ve 1991-1992 sezonlarında şampiyonluğa ulaşarak tarihinin en önemli başarısına ulaştı.
Siyah-beyazlı ekip, namağlup şampiyonluk başarısını da Süleyman Seba döneminde yaşadı. Beşiktaş, 1991-1992 sezonunda 30 maçta rakiplerine karşı başarılı sonuçlara imza atarak şampiyonluğa ulaştı. 23 galibiyet ile 7 beraberlik alan ve sahadan hiç boynu bükük ayrılmayan siyah-beyazlı takım, Seba yönetiminde bir başka tarihi başarıya imza attı. 13 Ağustos 2014'te vefat eden Seba, ilk golü attığı BJK İnönü Stadı'nın yerine yapılan Vodafone Park'ta gerçekleştirilen cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı. İnşaat halindeki statta gerçekleştirilen cenaze törenine binlerce siyah-beyazlı taraftar katıldı. Efsane başkanın naaşı, Dolmabahçe'de stadın karşısında yer alan Bezmialem Valide Sultan Camisi'ndeki cenaze namazının ardından Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.
Nihat Sami Banarlı kimdir?
İstanbul’da Fatih’te doğdu (1907). Trabzonlu Alemdarzâde ailesinden ve Osmanlı devri mutasarrıflarından İlyas Sâmi Bey’in oğludur. İlk Osmanlı mebuslarından ve basılı bir divan sahibi olan dedesi Hilmi Efendi devrinin tanınmış şairlerindendi. Babasının da bilhassa vatanî şiirler kaleme aldığı bilinmektedir. Nihad Sâmi önce Somyarkın, daha sonra Banarlı soyadını aldı.
Nihad Sâmi, İstiklâl Lisesi’nden sonra İstanbul Dârülfünunu Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bölümü ile birlikte Yüksek Muallim Mektebi’ni bitirdi (1930). Aynı yıl Edirne Erkek Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak tayin edildi. Ayrıca Edirne Kız ve Erkek Muallim mekteplerinde edebiyat dersleri verdi. 1939’da Kabataş Erkek Lisesi’ne, 1943’te Galatasaray Lisesi’ne, 1946’da İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’na, iki sene sonra da İstanbul Eğitim Enstitüsü’ne tayin edildi. Bu vazifelerine ek olarak Boğaziçi, Şişli Terakki ve Işık liseleri gibi çeşitli okullarda ders verdiği gibi 1959’dan 1962’ye kadar İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde İslâmî Türk edebiyatı dersini okuttu. İstanbul Eğitim Enstitüsü ile Yüksek Öğretmen Okulu müdürlüğünü yaptı, 1969’da kendi isteğiyle emekli oldu. Öğretmenliğinin yanı sıra 1955’te üye olduğu İstanbul Fetih Cemiyeti’ne bağlı İstanbul Enstitüsü’nün ve aynı yıl kurulan Yahya Kemal Enstitüsü’nün müdürlüğüne seçildi (1958). Her iki enstitünün yayın çalışmalarını yürüttü. Millî Eğitim Bakanlığı “1000 Temel Eser” ve “Çağdaş Türk Yazarları” komisyonlarında görev aldı. Kubbealtı Cemiyeti bünyesinde 1971’de çalışmaya başlayan Dil ve Edebiyat Akademisi’nin edebiyat dalı başkanlığını ve aynı kuruluşun 1972’den itibaren yayımladığı Kubbealtı Akademi Mecmuası’nın müdürlüğünü yaptı. Yeni ve çok hacimli bir şekil verdiği Resimli Türk Edebiyâtı Târihi adlı büyük eserinin telif ve baskısını tamamlamaya çalışmakta iken 13 Ağustos 1974’te vefat etti. Mezarı Rumelihisarı’ndadır.
Öğrencilik ve gençlik yıllarında şiirler ve hikâyeler kaleme alan Nihad Sâmi Banarlı bu devrede özellikle okul piyeslerinde başarılı oldu. Kızıl Çağlayan ve Bir Yuvanın Şarkısı adlı manzum piyesleri Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı yarışmayı kazandı ve bakanlık tarafından yayımlandı (1933). Kızıl Çağlayan filme de alınmıştır. Bir Güzelliğin Hikâyesi adlı küçük romanı ise Hürriyet gazetesinde on üç sayı tefrika edildi (21 Nisan 1949-4 Mayıs 1949). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde seçkin bir talebesi olduğu M. Fuad Köprülü’nün tesiriyle öğretmenliğinin ilk yıllarından itibaren edebiyat tarihi araştırmalarına yöneldi ve bu konudaki çalışmalarını Altı Ok (Edirne), Atsız Mecmua, Orhun, Ülkü (Ankara), Halk Bilgisi gibi dergilerde yayımladı. 1940’tan başlayarak Yedigün dergisinin edebiyat sayfasını yönetti, burada genç kabiliyetlere yol gösterdi. 1948-1962 yılları arasında Hürriyet gazetesinde devamlı, ayrıca Akşam ve Yeni Sabah gazetelerinde, İstanbul Enstitüsü, Yahya Kemal Enstitüsü, İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü, Hayat Tarih, Meydan, Kubbealtı Akademi mecmualarında tarihî, edebî ve sosyal konularda yazılar kaleme aldı. Bazı yazılarında, özellikle haftalık Meydan dergisinde Emin Bayraktaroğlu takma adını kullandı. Bunlar içinde Hürriyet gazetesine yazdığı haftalık “Edebî Sohbetler” az zamanda çok geniş bir ilgi ve etrafında büyük bir okuyucu kitlesi toplamıştı. 1948’de, İsmail Hami Danişmend tarafından XV. asırda yaşamış kadın şair Râbia Hatun’a ait olduğu iddiası ile yayımlanmaya başlanan şiirlerin o çağda yazılmayıp dil, üslûp, imaj, hatta şekil bakımından ancak bugünün eseri olabileceklerini bu sohbetlerinde ispat etmesi N. S. Banarlı’nın prestij ve şöhretini daha da arttırdı.
Nihad Sâmi Banarlı yakın dostu olduğu Yahya Kemal’in büyük bir kısmı yayımlanmamış olan şiirlerinin, onu ikna ederek, 1956-1957 yılları arasında Hürriyet gazetesinde neşrini sağladı. Bu yayım sırasında isimleri dahil tertip ve baskı şekline kadar şiirlerin kitap halinde basımı konusunda da Yahya Kemal ile birlikte çalıştı. Ancak daha ilk kitabın baskısına geçilmeden 1958’de Yahya Kemal vefat edince bu çalışmaları tek başına sürdürdü. İstanbul Fetih Cemiyeti bünyesinde bir Yahya Kemal Enstitüsü kurulmasını gerçekleştirdi (1958). Bu enstitüye şairin mirasçıları tarafından devredilmesinde rolü olduğu evrak ile eşyayı tasnif ve tertip etti; ayrıca Yahya Kemal Müzesi’ni ve arşivini kurdu (1960). Yahya Kemal’in yayımlanmış ve yayımlanmamış bütün şiir ve yazılarını titiz bir çalışma sonunda 1961’den itibaren kaliteli bir baskı ile on kitaplık bir külliyat halinde yayımladı. Ayrıca iki cilt halinde Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası’nı çıkarttı (1959, 1968). Bu çalışmalarıyla ve aynı konuda yazdığı diğer yazılarla Banarlı, bilhassa Yahya Kemal’in Türk edebiyat ve fikir hayatındaki yerini almasına büyük ölçüde yardımcı olmuştur.
Eserleri. A) Türk Edebiyatı. 1. XIV’üncü Asır Anadolu Şairlerinden Ahmedî’nin Osmanlı Tarihi: Dâsitân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman ve Cemşîd ve Hurşîd Mesnevîsi. Ahmedî’nin İskendernâme’si içinde yer alan ve ilk Osmanlı vekāyi‘nâmesi kabul edilen “Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osmân” adlı bölümün yirmi iki nüshası üzerinden yapılmış tenkitli neşridir. İlk defa Edebiyat Fakültesi’nde mezuniyet tezi olarak hazırlanan bu çalışma daha sonra geliştirilerek önce Türkiyat Mecmuası’nda (c. VI, 1939) Fuad Köprülü’nün üniversite hocalığının 25. yılına ithaf edilerek yayımlanmış, aynı yıl hocası Köprülü’nün takdim yazısı ile mecmuadan ayrı basım olarak kitap halinde de basılmıştır. Eserde ayrıca, Ahmedî’nin N. S. Banarlı tarafından bulunup gün ışığına çıkarılan Cemşîd ü Hurşîd mesnevisi de ilim dünyasına tanıtılmıştır. Banarlı’nın bu çalışması metin tesisi bakımından Ahmet Ateş tarafından tenkit edilmiştir (bk. “Metin Tenkidi Hakkında [Dasitân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman Münasebeti İle]”, TM, 1942, VII-VIII, 253-267).
2. Nâmık Kemal ve Türk-Osmanlı Milliyetçiliği (1947). Nâmık Kemal’in Osmanlı tarihi, vatan, millet ve milliyetçilik konusundaki görüşlerinden hareketle verilmiş bir konferans metnidir.
3. Resimli Türk Edebiyâtı Târihi, Destanlar Devrinden Zamanımıza Kadar (1948; genişletilmiş 2. baskı 1971-1979). Sözlü edebiyat ve destanlar devrinden başlayarak asır asır XIII-XIX. yüzyıllar arası Anadolu, Çağatay ve Âzerî sahaları da dahil olmak üzere bütün Türk edebiyatı, Batılılaşma tesiri altında ortaya çıkan Tanzimat, Servet-i Fünûn ve Fecr-i Âtî edebiyatları ile millî edebiyat ve 1950’li yıllara kadar Cumhuriyet devrini şahıslar kadrosu itibariyle bir bütün halinde ele alıp incelemektedir. Yeni bilgiler ilâvesiyle genişletilerek 1971’de Millî Eğitim Bakanlığı’nca tekrar yayımlanmaya başlanan eserin baştan ancak yedi fasikülü müellifin hayatında basılmış, onun vefatı üzerine sondan bazı kısımları yarım kalan bu kitap ve yayım, kendisinin ilk baskıya yaptığı ilâve ve notlardan faydalanılarak Nermin Suner Pekin tarafından tamamlanmıştır. Eserin bir özelliği de kuru bir ilim dili yerine sohbet üslûbuyla kaleme alınmış olmasıdır. Eserin bu ikinci baskısı üzerine Hikmet İlaydın eser hakkında bir seri tenkit yazısı neşretmiştir (Türk Dili, sy. 247, 248, 249).
4. Büyük Nazîreler: Mevlid ve Mevlid’de Millî Çizgiler (İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Dergisi, I, İstanbul 1962, s. 1-24’ten ayrı basım).
B) Liseler İçin Ders Kitapları. 1. Türk Edebiyatı Tarihi, Başlangıçtan Tanzimat’a Kadar (Hıfzı Tevfik Gönensay ile, 1940). Bu kitapta İslâmiyet’ten önceki döneme ait sözlü edebiyat ile XIII. yüzyıldan başlayarak Anadolu, Çağatay ve Âzerî edebiyatları ve Türk halk edebiyatı anlatılmaktadır.
2. Edebî Bilgiler (1942). Türk edebiyatında türler, nazım şekilleri, vezinler ve diğer konularda örneklerle bilgiler veren yardımcı ders kitabı mahiyetinde bir eserdir.
3. Metinlerle Edebî Bilgiler (Lise I, 1950).
4. Metinlerle Türk ve Batı Edebiyatı (Lise II, III, IV, 1951). Önce Metinlerle Türk Edebiyatı adıyla yayımlanan bu kitaplar ders programlarının değişmesiyle daha sonra yeniden ele alınarak bu isimle neşredilmiş ve günümüze kadar birçok baskıları yapılmıştır.
C) Yahya Kemal’le İlgili Kitapları. 1. Yahya Kemal Yaşarken (1959). Yahya Kemal’in edebî ve tarihî görüşleriyle çalışma tarzı ve diğer yönleri hakkındaki yazılarından meydana gelmektedir.
2. Yahya Kemal’in Hâtıraları (1960). Yahya Kemal’le şahsî planda cereyan eden sözlü ve yazılı hâtıralarından oluşmaktadır.
D) Diğer Eserleri. 1. Kızıl Çağlayan (1933).
2. Bir Yuvanın Şarkısı (1933).
3. Faruk Nafiz Hayatı, Seçme Şiirleri (ts.).
4. Türkçenin Sırları (1972, 11. bs. 1988). Millî değerlerimizin en önemli varlığı olarak kabul ettiği Türkçe’ye ve Türkçe’nin meselelerine dair olan yazılarının bir kısmından meydana gelmiştir. Çok dikkatle seçilmiş kelimelerle ördüğü yazılarında kendine mahsus bir sohbet üslûbu ortaya koyan yazar bu eseriyle Türk tarihini, kültür eserlerini ve özellikle Türkçe’yi şuurlu bir gayretle tanıtmış ve sevdirmeye çalışmıştır.
Nihad Sâmi Banarlı’nın vefatından sonra Kubbealtı Kültür ve Sanat Vakfı, müellifin daha önce çeşitli yerlerde yayımlanan yazılarını konularına göre tasnif ederek “Nihad Sâmi Banarlı Külliyatı” adı altında neşretmektedir. Şimdiye kadar bu seriden şu on kitap yayımlanmıştır: Türkçenin Sırları (1972); Şiir ve Edebiyat Sohbetleri (c. I, 1976, c. II, 1982); Tarih ve Tasavvuf Sohbetleri (1984); Bir Dağdan Bir Dağa, Nihad Sâmi Banarlı’nın Kaleminden Yahya Kemal (1984); Kültür Köprüsü, Süleyman Çelebi’den Mehmed Âkif’e (1985); Kitaplar ve Portreler, Mehmed Âkif’ten Günümüze (1985); Devlet ve Devlet Terbiyesi (1985); İstanbul’a Dâir (1986); Îman ve Yaşama Üslûbu (1986).
Kâzım Kartal kimdir?
(d. 28 Nisan 1936, Altunhisar, Niğde, Niğde - ö. 13 Ağustos 2003, İstanbul), sinema ve dizi oyuncusu.
Sanat yaşamına 1964 yılında başlayan Kazım Kartal, Türk sinemasının adı fazla bilinmeyen kahramanlarındandır. Genellikle karakter rollerde yardımcı oyuncu olarak rol alan "kötü adam" Kartal, sanat yaşamı boyunca 1000 civarında (saptanabilen 350), filmde rol almış, iki senaryo yazmış, bir filmin yönetmenliğini üstlenmiştir.
Bir dönem seks filmleri furyasında da çeşitli filmlerde rol alan Kartal, o süreçteki gerekçesini şu sözlerle açıklamıştır: "Parasız kaldığım dönemlerde bakkaldan veresiye alışveriş bile yapamayıp, alay konusu olmak canıma tak demişti, mecburdum". Çasod üyesi olan sanatçı, bir dizi filmin çekimi için gittiği Erzurum Hınıs'da rahatsızlanıp İstanbul'a dönmesinden kısa bir süre sonra kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirmiştir. Cenazesi 15 Ağustos 2003'te Hasdal Mezarlığına defnedildi
Filmografi
Toprağa Kan Düştü - 2003
Kirve - 2003
Seni Yaşatacağım - 2002
Derman Bey - 2001
O Benim Karımdı - 2001
Nasibim - 2001
Dava / Doz - 2001
Şişman ile Pişman - 2001
Üvey Baba - 2000
Kimsecikler - 1999
Şahin - 1999
Ölüm Yolu - 1999
Sokakların Yasası - 1998
Cinayet Var - 1998
Yalnızlık Şarkısı - 1997
Günaydın Geceyarısı - 1997
Sevimli Dostlar - 1997
Böyle mi Olacaktı - 1997
Fırat - 1997
Drejan - 1996
Sevda - 1996
Acı Ve Tatlı Günler - 1996
Ekmek - 1996
Kızım ve Ben - 1996
Tel Örgü - 1995
Yahya Kaptan - 1995
Huzura Giden Yol - 1995
Ölüm Peşimizde - 1994
Ölümden Acı - 1994
Sevgi Kuşları - 1994
Şöhretin Bedeli - 1994
İslam Adalettir - 1994
Adı Osman - 1994
Sessiz Çığlık - 1994
Kurtlar Sofrası - 1994
Ağlama Sevgilim - 1993
Kızılırmak Karakoyun - 1993
Gelincik Tarlası - 1993
Güneşi Uyandırmadan - 1993
Arayış - 1993
Deli Balta - 1993
Ben Anayım - 1992
Beyaz Umutlar - 1992
Gündüzün Karanlığı -1992
Tatar Ramazan Sürgünde - 1992
Kurdoğlu-2 / Sancağın Ordusu - 1992
Can mı Dayanır - 1991
Tanrı Şahidimdir - 1991
Ula Ula Niyazi - 1991
Ölümü Yaşamak - 1991
Ecelin Gölgesinde - 1991
Siyabend-ü Xece - 1991
Polis Görev Başında - 1990
Fedai - 1990
Tatar Ramazan - 1990
Kabadayılar Kralı - 1990
Kan Çiçeği - 1989
Atlı Karınca - 1989
Bir Aşk Yeter - 1989
Kınalı Hanzo - 1989
Gülom - 1989
Toprağın Gücü - 1988
Acılar -1988
Ponente Feneri -1988
Can Borcu / Nar Kırmızı -1988
Alman Avrat 40 Bin Mark -1988
Asılacak Adam -1987
Sürgündeki Adam -1987
Hazreti Ayşe -1987
Arkadaşım ve Ben - 1987
Çakırcalı Mehmet Efe - 1987
Efeler Diyarı - 1987
Işıkta Kaybolanlar - 1987
Oyunun Kuralı - 1987
Suçsuz - 1987
Şanssızım - 1987
Kuruluş / Osmancık - 1987
Umut Sokağı - 1986
Ben Milyoner Değilim - 1986
Kanlı Su - 1986
Garip (2) - 1986
Hekimoğlu - 1986
Kader Böyle İstedi - 1986
Manyak - 1986
Sevdan Öldürdü Beni - 1986
Seher Vakti - 1986
Alkol - 1985
Altar - 1985
Acı Sevda - 1985
Eroin Hattı - 1985
Gözlerden Kalbe - 1985
Suskun Duvarlar - 1985
Nokta İle Virgül Deh Deh Düldül - 1985
İkizler - 1985
Güldür Yüzümü - 1985
Ağlama Yarim - 1984
Bir Yıldız Doğuyor - 1984
Sonsuz Sokaklar - 1984
Umut Mahkumları - 1984
Geçim Otobüsü - 1984
Halk Düşmanı - 1984
Çare Sende Allahım - 1984
Erkekçe - 1983
Kobra - 1983
Asya Ejderi - 1983
Gül Ağacı - 1983
İdamlık - 1983
İkimiz De Sevdik - 1983
Bir Zamanlar Kardeştiler - 1983
Doğarken Öldüm - 1983
Son Adam - 1983
Küçük Ağa - 1983
En Büyük Yumruk - 1983
Kahreden Kurşun - 1983
Gözüm Gibi Sevdim - 1982
Dört Yanım Cehennem - 1982
Gırgır Ali - 1982
Gurbet Kuşları - 1982
Kimsesizler - 1982
Sancı - 1982
Umut Dilencisi - 1982
Kelepçe - 1982
Aşk Pınarı - 1981
Azap Çiçeği - 1981
Dört Kardeşe Dört Gelin - 1981
Hamaylı Boynundayım - 1981
Mutlu Ol Yeter - 1981
Seviyorum Allahım - 1981
İntikam Yemini - 1981
Takip - 1981
Kader Arkadaşı - 1981
Destan - 1980
Kul Sevdası - 1980
Zeytin Gözlüm - 1980
İstanbul 1979 - 1979
İntikam Kadını - 1979
Dilberim Kıyma Bana - 1979
Çılgın Bakireler - 1979
Aşk Körfezi - 1979
Ahlaksız / Utanç - 1979
Öğren de Gel - 1979
Seven Sevene - 1979
Son Günah - 1979
Günah Günleri - 1979
Kadersizler - 1979
Kalleş Adam - 1979
Canın İsterse - 1979
Çıplaklar - 1979
Çivi Çiviyi Söker - 1979
Enişte - 1979
Günahkar Kadın - 1979
Haydi Bastır - 1979
Karanlık Sokaklar - 1979
Komşunun Tavuğu - 1979
Ölüm Emri - 1979
Patronun Kızları - 1979
Şıllık - 1979
Yaz Deftere - 1979
Aşk Kadını - 1979
İsmet Bu Ne Kısmet - 1978
Yengen - 1978
Hayat Kadınları - 1978
Kanlı Hayat - 1978
Ilık Dudaklar - 1978
Azrailin Beş Atlısı - 1978
Bir Garip Yabancı - 1978
El Bebek Gül Bebek - 1978
Hey Yavrum Hey - 1978
Kene - 1978
Korkusuz Aşıklar - 1978
Nefret - 1978
Ölüm Savaşı - 1978
Sıra Sana Gelecek - 1978
Sormagir Sokağı - 1978
Ya Bundadır Ya Şunda - 1978
Aşk, Arzu Ve Silah - 1977
Ölüm Dönemeci - 1977
Dört Ateşli Yosma - 1977
Son Gülen Tam Güler - 1977
Akdeniz Kartalı - 1977
Alman Gelin - 1977
Aşk Durağı - 1977
Bir Yiğit Gurbete Gitse - 1977
Cemal - 1977
Hıdır - 1977
Kanunsuz Sokak - 1977
Öl Seve Seve - 1977
Sen Aşk Nedir Bilir misin - 1977
Yaşamak Güzel Şey - 1977
Yaman Delikanlı - 1977
Şöhretin Bedeli - 1977
Şoför - 1976
Kadı Han - 1976
Su Perisi Elması - 1976
Elmanın Alına Bak - 1976
Söyleyin Anama Ağlamasın - 1976
Yarim İstanbul'u Mesken mi Tuttun - 1976
Evlatlık - - 1976
Sahte Kabadayı - 1976 Muhtar
Nereye Arkadaş - 1976
Kader Torbası - 1976
Seni Sevmekle Suçluyum - 1976
Babanın Oğlu - 1975
Tatlı Tatlı - 1975
Bana Beş Avrat Yetmez - 1975
Kral Benim - 1975
Namıdiğer Çolak - 1975
Sansar - 1975
Seferim Var - 1975
Tekerlek - 1975
Üç Gelin Altı Damat - 1975
Bil Bakalım Ne Çıkacak - 1975
Yırt Kazım - 1975
Reşo / Vatan İçin - 1974
Mağlup Edilemeyenler - 1974
Sahildeki Yabancı - 1974
Gün Akşam Oldu - 1974
Her Gece Bardayım - 1974
Kader - 1974
Karaların Ali - 1974
Oğul - 1974
Şirvan - 1974
Deli Ferhat - 1974
Erkeksen Kaçma - 1974
Dağ Kurdu - 1973
Kara Pençe - 1973
Tarkan Güçlü Kahraman Kolsuz Kahramana Karşı - 1973
Cengiz Han'ın Fedaisi - 1973
Kara Orkun - 1973
Kara Pençe'nin İntikamı - 1973
Soğukkanlılar - 1973
Namın Yürüsün Behçet - 1973
Tuzak - 1973
Çılgın Gangster - 1973
Destan - 1973
Evlat Acısı - 1973
Gecelerin Hakimi - 1973
Kara Çalı - 1973
Yaban - 1973
Yarını Olmayanlar - 1973
Yemin - 1973
Siyah Eldivenli Adam - 1973
Nefret - 1973
Battal Gazi Geliyor - 1973
Şehvet - 1972
Karaoğlan Geliyor - 1972
Dişi Akrep - 1972
Akma Tuna - 1972
Kan ve Kin - 1972
Büyük Bela - 1972
Ustura Behçet - 1972
Cezanı Çekeceksin - 1972
Cesurlar - 1972
Gece - 1972
Vur - 1972
Hacı Murat'ın İntikamı - 1972
Acı Yudum - 1972
Bitirim Kemal - 1972
Cehenneme Postalarım - 1972
Çoban Ali - 1972
Kanlı Öç - 1972
Kartal Tepe - 1972
Kuduzlar - 1972
Süpürgesi Yoncadan - 1972
Yedi Kişi Ölecek - 1972
Müthiş Darbe - 1972
Vahşetin Esirleri - 1972
Murat ile Nazlı - 1972
Çöl Kartalı - 1972
Kanun Adamı - 1972
Profesyoneller - 1971
Her Kurşuna Bir Ölü - 1971
Allı Turnam - 1971
Cilalı İbo Teksas Fatihi - 1971
Umutsuzlar - 1971
Killing Ölüm Saçıyor - 1971
Kartallar - 1971
Cilalı İbo Yetimler Meleği - 1971
Gelin Çiçeği - 1971
Önce Sev Sonra Öldür - 1971
Kurşunla Selamlarım - 1971
Zehir Hafiye - 1971
Allah Benimle - 1971
Kadırgalı Ali - 1971
Kanunsuz Yaşayanlar - 1971
Ölümden Korkmuyorum - 1971
Şahinler Diyarı - 1971
Zagor Kara Korsanın Hazineleri - 1971
Bir Çuval Para - 1970
Zagor - 1970
Aşk Sürgünü - 1970
Deliormanlı - 1970
Donanma Kamil - 1970
Ecelin Gölgesinde - 1970
Gülüm Nuri - 1970
Kan ve Kurşun - 1970
Kralların Kaderi - 1970
Yemen'de Bir Avuç Türk - 1970
Yeşil Kurbağalar - 1970
Son Günah - 1970
Mazi Kalbimde Yaradır - 1970
Cilalı İbo Almanya'da - 1970
Dikenli Hayat - 1969
Hayırsız Evlat - 1969
Ringo Vadiler Kaplanı - 1969
Şirvan - 1969
Talihsiz Gelin - 1969
Dağa Çıkan Kız - 1969
Beyaz Mendilim - 1969
Bir Türk'e Gönül Verdim - 1969
Sabrın Sonu - 1969
Şeytanın Oyunu - 1969
Bir Vefasız Yar İçin - 1969
Ağlama Değmez Hayat - 1969
Dişi Eşkıya - 1969
Kaderimsin - 1969
Tel Örgü - 1969
Bataklı Damın Kızı Aysel - 1969
Sabah Olmasın - 1969
Aşk Bu Değil - 1969
Kara Güneş - 1968
Şeyh Ahmet Şeyhin Oğlu - 1968
Urfa İstanbul - 1968
Yedi Köyün Zeynebi - 1968
Beşikteki Miras - 1968
Dertli Pınar - 1968
Kocadağlı - 1967
Silahları Ellerinde Öldüler - 1967
Göklerdeki Sevgili - 1966
O Kadın - 1966
Konyakçı - 1965
Severek Ölenler - 1965
Kasımpaşalı - 1965
Tehlikeli Adam - 1965
Elveda Sevgilim - 1965
Vatansız Haydut - 1964
Anadolu Çocuğu - 1964
Mor Defter - 1964
Hancının Kızı - 1963
Kınar Hanım kimdir?
Kınar Hanım, (d. 1876, İstanbul - ö. 13 Ağustos 1950, İstanbul), Ermeni kökenli Türk tiyatro oyuncusu.
Osmanlı-Türk tiyatro tarihinde önemli yeri olan öncü bir tiyatro sanatçısıdır.1912 yılında İstanbul'da Zabel Binemeciyan ve Sırapyon Hekimyan ile birlikte Yeni Osmanlı Tiyatrosu adını verdikleri bir tiyatro topluluğu kurmuştur. Darülbedayi’nin ilk sanatçıları arasındadır.
1876 yılında İstanbul'da doğdu. Annesi tiyatro oyuncusu Bercuhi Hanım idi. Tiyatro ile annesi sayesinde tanıştı. Fasulyeciyan Topluluğu''nda çalışan Bercuhi Hanım'ın, topluluk oyuncularından birinin ölümü üzerine boş kalan kadroya onu önermesiyle 14 yaşındayken Tekirdağ'da "Körün Oğlu" adlı oyunu ile sahneye çıktı. 1894 yılında aynı toplulukla 1900 yılına kadar sürecek bir Balkan turnesine çıktı.
1901'de "Mınakyan Topluluğu"''na katıldı. 1908 yılından sonra oldukça tanınarak, artan tiyatro toplulukları arasında büyük talep gördü. 1912'de Zabel Binemeciyan ve Sırapyon Hekimyan ila birlikte "Yeni Osmanlı Tiyatrosu" adlı bir topluluk kurdu. Tiyatro, 1915 yılında Binemciyan'ın ölümüne kadar açık kaldı.
Darülbedayi'nin kurulmasıyla kuruma katılan Kınar Hanım, Muhsin Ertuğrul, Raşit Rıza, Şadi Fikret Karagözoğlu gibi isimlerle çalıştı. Bugünkü adıyla Şehir Tiyatroları olan Darülbedayi'nin ustaları arasında sayılmaktadır.
Fasulyacıyan Tiyatro Topluluğu’ndan oyuncu Arşak Sıvacıyan ile evlendi. 14 Ağustos 1950’de Kadıköy’deki evinde öldü. Kurbağalıdere Ermeni Mezarlığı'na defnedildi.
Kınar Hanım, şair Ece Ayhan'ın ilk şiir kitabına ilham vermiştir; kitap Kınar Hanım'ın Denizleri adını taşır.
Meral Niron kimdir?
1937 yılında İzmir'de dünyaya geldi. İzmir radyo tiyatrosunda başladığı sanat yaşamında birçok özel tiyatroda bulundu. 1987 yılında devlet tiyatrosu kadrolu personeli oldu.
1986 yılında senaryosu ve yönetmenliği Ülkü Erakalın'dan olan ve şarkıcı Bergen'in hayatını anlatan "Acıların Kadını" adlı sinema filminde; Bergen, Yalçın Gülhan, Asuman Arsan ile birlikte oynadı. 1993 – 1999 yılları arasında yayınlanan "Ferhunde Hanımlar" adlı dizide başrollerinde Beyhan Saran, Baykal Saran, Güven Hokna, Melek Baykal, Şahap Sayılgan, İpek Çeken, Tamer Karadağlı, Ayşe Nil Şamlıoğlu, Hatice Aslan, Turgay Tanülkü, Volkan Ünal ve Meral Niron oynadı. 2000 - 2008 yılları arasında "Bizim Evin Halleri" adlı dizide Beyhan Saran, Emel Göksu, Ayşe Nil Şamlıoğlu, Şahap Sayılgan, İpek Çeken, Ergün Uçucu, Sezin Akbaşoğulları ile birlikte rol aldı.
6 Şubat 2012 tarihinde tiyatro ve sinema oyuncusu Sadri Alışık anısına verilen tiyatro ödüllerinden Onur Ödülünün sahibi oldu. 13 Ağustos 2020 tarihinde Ankara'da tedavi gördüğü hastane de yaşamını yitirdi.
TİYATRO OYUNLARI
Yaban (oyun) : Berkun Oya - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2010 - Zeynep Kadın
Kahramanlar Öldü mü? - Refik Erduran - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2009 - (Neriman Hanım)
Nafile Dünya : (Oktay Arayıcı) - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2004
Çiçekleri Sarı Kıza Yedirdim : Nihat Genç - Ankara Devlet Tiyatrosu - 2003
Gerçek Kurbanın Acısı : Erhan Gökgücü - Ankara Ekin Tiyatrosu - 2003
Kanlı Düğün : Federico Garcia Lorca - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1997
Savaş Baba : Yakovos Kambanellis - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1994
Hüzün Coşkusu Altındağ : Yaşar Seymen\Adem Atar - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1992
Çil Horoz (oyun) : Oktay Arayıcı - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1988
Kısmet (oyun) : Erhan Gökgücü - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1987
Boş Beşik : Necati Cumalı - Trabzon Devlet Tiyatrosu - 1987
Rummuz Göncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu
Asiye Nasıl Kurtulur : Vasıf Öngören - Dostlar Tiyatrosu - 1985
Taziye : (Murathan Mungan) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1983
Galile'nin Yaşamı : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1983
Yaz Misafirleri : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1982
Küçük Adam Ne Oldu Sana : (Hans Fallada) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1981
Rumuz Goncagül : (Oktay Arayıcı) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1981
Hikâye-i Mahmut Bedrettin : (Mehmet Akan) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1980
Ferhat ile Şirin : (Nâzım Hikmet) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1979
Oyun Nasıl Oynanmalı : (Vasıf Öngören) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1979
Tak-Tik : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu
Akıllı Hayvanlar : (Ahmet Tünel) - Ankara Sanat Tiyatrosu
Komün Günleri : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1976
İşçi (oyun) : (Ömer Polat) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1976
Nereye Payidar : (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1975
Dimitrof : Hedda Zinner - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1974
Ana : (Maksim Gorki) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1974
El Kapısı (Bilgesu Erenus) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1972
403.Kilometre : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu : 1972
Evler Evler : (İsmet Küntay) - Ankara Sanat Tiyatrosu : 1972
Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti : (Bertolt Brecht) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1971
FİLMLERİ VE DİZİLERİ
2011 - Firar (Nine) (TV Dizisi)
2011 - Dürüye'nin Güğümleri (Nine) (TV Dizisi)
2009 - 2013 - Deniz Yıldızı (Zarife Teyze) (TV Dizisi)
2000 - 2008 - Bizim Evin Halleri (Sakız) (TV Dizisi)
1993 - Yukarı Karakısık (TV Dizisi)
1993 - 1999 - Ferhunde Hanımlar (Şükufe) (TV Dizisi)
1990 - Baharda Hüzün (Neşe'nin annesi) (Sinema Filmi)
1989 - Ayaşlı ve Kiracıları (TV Dizisi)
1986 - Hayroş (Sinema Filmi)
1986 - Guguk Kuşu/ Aşka Zaman Yok (Sinema Filmi)
1986 - Düğüm (Sinema Filmi)
1986 - Acıların Kadını (Yalçın'ın Eşi) (Sinema Filmi)
1985 - Altın Kızlar (Estelle Getty Seslendirmesi) (TV Dizisi)
1983 - Ve Recep Ve Zehra Ve Ayşe (Sinema Filmi)
1983 - Açık Denizlere Aganta (TV Filmi)
1978 - Sürü (Sülo'nun Karısı) (Sinema Filmi)
Mehmet Tekin Arıburun kimdir?
(3 Ekim 1903 – 12 Ağustos 1993) Türk asker ve siyasetçi. 4. Cumhuriyet Senatosu Başkanı ve 5. Türk Hava Kuvvetleri Komutanı.
Arıburun, Çanakkale Savaşları'nda efsanevi bir ün yapan, 25 Nisan 1915 günü ANZAC kolordusunun Conkbayırı'na doğru ilerleyişini durduran 57. Alay'ın komutanı Hüseyin Avni Bey'in oğludur. Arıburun soyadını da Çanakkale'de şehit olan babasından dolayı Atatürk'ün isteği üzerine almıştır.
1925'te Harp Okulundan asteğmen rütbesiyle mezun oldu. 1935'te Harp Akademisini bitirerek kurmaylığa yükseldi. 1950'de tuğgeneralliğe 1959'da orgeneralliğe yükseldi ve Hava Kuvvetleri Komutanlığına atandı. 1960'ta 27 Mayıs Darbesinden sonra, darbeye karşı olduğu için, res'en emekliye sevkedildi. 1961 yılında yapılan seçimlerde Adalet Partisinden İstanbul Senatörü seçildi.
1970-1977 yılları arasında da Senato Başkanlığı görevini yürüttü. 1973 yılında Cumhurbaşkanı olmak isteyen Genelkurmay Başkanı Faruk Gürler'e karşı Adalet Partisinin Cumhurbaşkanı adayı oldu. 28 Mart ile 6 Nisan 1973 arası vekaleten cumhurbaşkanı olmuştur.[2] Tekin Arıburun yurt dışında çeşitli görevlerde bulunmuş; Berlin ve Washington'da hava ataşeliği, Paris'te NATO Savunma Koleji'nin komutanlığını yapmıştır. Çeşitli uluslararası toplantılarda Türkiye'yi temsil etmiştir.
12 Ağustos 1993'te vefat eden Tekin Arıburun; İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca ve Macarca'ya hakim, şiir yazan, piyano çalan ve şarkı besteleyen bir asker ve siyasetçiydi. Besteleri arasında Hava Kuvvetleri marşı da vardır.
Comments