İSTANBUL - 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi'nin 25. yıldönümü nedeniyle TMMOB İnşaat Odalarının yurt genelindeki şubeleri bulundukları bölgelere yönelik deprem değerlendirmeleri yaptı. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi de dün Karaköy'deki Harun Karadeniz Konferans Salonu'nda gerçekleştirdiği basın toplantısıyla beklenen "İstanbul Depremi" ile ilgili "uyarılarını" yineledi.
İMO İstanbul Şube yönetim kurulu tarafından 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi’nin 25. yıldönümüne yönelik olarak, dün Harun Karadeniz Konferans Salonu’nda yapılan basın toplantısına Şube Başkanı Sinem Kolgu, Oda yönetim kurulu üyes Evren Korkmazer ve Şube yönetim kurulu Sekreter Üyesi Özer Or katıldı. Şube Başkanı Sinem Kolgu tarafından basın mensuplarına aktarılan basın açıklamasında "alınmayan tedbirler, yeni bir felaketin habercisidir" denildi.
Basın açıklamasına "Tarihimizin en büyük afetlerinden biri olan Büyük Marmara Depreminin üzerinden çeyrek asır geçti. Gölcük merkezli 7,4 büyüklüğündeki deprem başta Marmara bölgesi olmak üzere tüm Türkiye`yi derinden etkilemiştir. Yalnızca can ve mal kayıpları itibariyle değil meydana geldiği bölgenin, sanayinin ve nüfusun yoğunlaştığı bir coğrafya olması dolayısıyla depremin ekonomik ve siyasal sonuçları da ağır olmuştur." diyerek başlayan Kolgu, tüm ülkeyi sarsan bu afetin ardından depremlere yönelik konuların kamuoyunda yoğun bir şekilde tartışıldığını, depremlere yaklaşımın yalnızca afet sonrası müdahale ve yara sarma faaliyetleriyle sınırlı tutulamayacağını, depremlere hazırlık çalışmalarının enine boyuna değerlendirilerek kalıcı çözümler üretilmesi gerektiği konusunda bir konsensus oluştuğunu vurgularak şöyle dedi:
"Nitekim devam eden süreçte birçok kamu kurum ve kuruluşu, üniversiteler ve meslek odalarınca depreme yönelik hazırlık, güvenli ve sağlıklı kentleşme konularında bilimsel-teknik çalışmalar yapılmış, raporlar hazırlanmış, eylem planları oluşturulmuştur. Gelgelelim afete hazırlık konusunda yürütülen tartışmalar zamanla gündemden çıkmış, yapılan onca bilimsel-teknik çalışma ise kurumların tozlu raflarında unutulmaya terk edilmiştir.
Oysa başta Odamız deprem gerçeğinin unutulmaması, gerekli tedbirlerin alınması için bir an önce harekete geçilmesi gerektiğini ısrarla hatırlatmaya, kamuoyunda farkındalık oluşturmaya çalışmış, yetkili kurumları ise harekete geçmeye çağırmıştır."
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Sinem Kolgu, dün gerçekleştirilen basın toplantısında daha sonra şu değerlendirmeyi yaptı:
"Büyük Marmara Depreminin 25. yılında her yıl olduğu gibi bir kez daha uyarmaya devam ediyoruz. Peki bizler, 17 Ağustos 1999’dan bu yana yapılması gerekenleri defalarca seslendirirken, yetkili makamlarda bulunanlar, yerel ve merkezi yöneticiler ne yaptı? Bu sorunun cevabını görmek için bu 25 yılda yaşanan diğer depremlerin yıkıcı sonuçlarına bakmak yeterli olacaktır. 1 Mayıs 2003 Bingöl Depremi, 23 Ekim-9 Kasım 2011 Van Depremleri, 24 Ocak 2020 Elazığ Sivrice Depremi, 30 Ekim 2020 İzmir Depreminde binlerce kişi hayatını kaybetti, binlerce yapı yerle bir olurken kentlerin altyapıları çöktü, haftalar, hatta aylarca deprem bölgelerinde yaşam normale dönemedi.
Görüldüğü gibi, bizler her 17 Ağustos’ta ülkemizin yapı stoku, yapı üretim ve denetim süreci başta olmak üzere depreme hazırlık konusundaki uyarılarımızı ne kadar vurgulasak da alınmayan tedbirler, görmezden gelinen deprem gerçeği sonucu can ve mal kayıpları yaşanmaya devam etmiştir. Orta ölçekli sayılabilecek depremlerde bile can kayıplarının ve bina hasarlarının bu kadar büyük olması adeta 6 Şubat Depremleri öncesi bir uyarı niteliği taşımıştır.
Ancak ne yazık ki bu uyarıların da dikkate alınmaması, afet yönetiminin siyasi şova dönüştürülmesi, deprem gerçeği bahane edilerek kentsel dönüşüm uygulamalarının kentlerin değerli arsalarında rantsal dönüşüme alet edilmesinin en acı sonucu 6 Şubat 2023 Depremlerinde görülmüştür."
Yapı Stokumuz Alarm Veriyor
Depremlere hazırlık çalışmalarının başında yapı stokunun iyileştirilmesinin geldiğini, oysa ülkemizde yapı stokunun durumunun tam anlamıyla belirsizlik içinde bulunduğunu, öyle ki Türkiye’de yapı stokunun sayısının, bunların ne kadarının riskli olduğunun bile tam anlamıyla bilinemediğini vurgulayan Kolgu, örnek olarak şu bilgileri aktardı:
"TBMM`nin İzmir Depremi sonrası kurduğu Araştırma Komisyonun Temmuz 2021 tarihli raporuna göre Türkiye`de 10 milyon civarında olan yapı stokunun 6-7 milyon civarında olan kısmı riskli yapı statüsündedir. Yine TBMM'nin Kahramanmaraş Depremleri sonrası kurduğu Araştırma Komisyonunun6 Şubat Depremlerine ilişkin hazırladığı Mayıs 2023 tarihli raporuna göre son 11 yıl içerisinde ülke genelinde 238 bin civarında riskli yapının "Kentsel Dönüşüm" uygulanarak yenilenmesi sağlanmıştır. Telaffuz edilen riskli yapı tahminlerinin yanında, 238 bin oldukça yetersiz kalmıştır."
İstanbul ili geneli için de benzer belirsizliğin söz konusu olduğunu, İstanbul'da 6 milyon civarında konutun yaklaşık 600 bininin çok riskli bulunduğunu ifade eden Kolgu, "Bakanlığın açıklamalarına göre 2012 yılından bu yana İstanbul'da yaklaşık 800 bin bağımsız bölümün dönüşümü tamamlanmıştır. İstanbul’da acil dönüşmesi gereken 600 bin bağımsız bölüm başta olmak üzere toplamda 1,5 milyon konutun 5 yıl içerisinde dönüştürüleceği Bakanlığın açıklamalarında vadedilmektedir. 12 yılda 800 bin konut dönüştürülmüşken 5 yılda 1,5 milyon konutun nasıl dönüştürüleceği merak konusudur." dedi.
Deprem Konutlarında Hedefin Yalnızca Yüzde 12’si Tamamlandı
Kolgu basın açıklamasını şöyle sürdürdü:
"İktidarın yaptığı açıklamalarda ifade ettiği sayısal verilerin büyük oranda halkı yanıltmaya yönelik olduğu görülmektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Mart 2023’te yaptığı açıklamada 319 bini 1 yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konutun depremzedelere teslim edileceğini duyurmuştur. Oysa Temmuz 2024 itibariyle TOKİ’nin verilerine göre 11 ilde projesi yüzde 90’ın üzerinde tamamlanmış olan konut sayısı yalnızca 38.229’dur. Yani bir yılda tamamlanacağı iddia edilen 319 bin konutun ancak yüzde 12’si tamamlanma aşamasına gelmiştir.
İl | Projesi yüzde 90’ın üzerinde tamamlanan konut sayısı |
Adana | 2196 |
Adıyaman | 1769 |
Diyarbakır | 3221 |
Elazığ | 2374 |
Gaziantep | 10082 |
Hatay | 3340 |
Kahramanmaraş | 7549 |
Kilis | 756 |
Malatya | 5351 |
Osmaniye | 694 |
Şanlıurfa | 897 |
*Kaynak: TOKİ
Son 20 yılda 700 bin civarında konut inşa eden TOKİ’nin bu kadar kısa sürede söz verilen bu hedefe nasıl ulaşabileceği ise tam bir muammadır.
6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen ve 11 ili etkileyen büyük depremin yarattığı konut üretimi ihtiyacının yanı sıra, Meclis Raporunda ifade edildiği üzere ülke genelinde 6-7 milyon riskli yapının dönüştürülmesi gerekmektedir. Mevcut yapı stokunun durumunun iyileştirilmesi için Büyük Marmara Depreminden bu yana geçen 25 yıl adeta boşuna harcanmıştır. Yapılarımızın büyük çoğunluğu olası bir büyük depremde yıkılmayı beklemektedir."
Yapı Üretim Sürecinin Düzenlenmesi, Yapı Denetimi Sisteminin Değişmesi ve Yetkin Mühendislik ve Belgelendirme sisteminin hayata geçirilmesiyle ilgili düşüncelerini aktaran İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Sinem Kolgu, basın toplantısının sonunda şu talepleri ve uyarıları dile getirdi:
"Marmara Depreminin üzerinden geçen 25 yılda alınmayan tedbirlerin bedelini son olarak yaşadığımız 6 Şubat Depremlerinde acı bir şekilde ödedik. Aradan geçen bunca zamandan sonra 6 Şubat Depremlerinin hemen ardından benzer konular tekrar tartışıldı, kentlerimizin afetlere karşı hazırlıksızlığı tüm çevrelerce açık bir şekilde görüldü.
Toplumun beklenen afetlere karşı endişeleri, yerel ve merkezi yöneticilerden beklentileri özellikle son yerel seçimlerde açık bir şekilde görüldü. Siyasi partilerin yerel seçim sürecinde yürüttükleri kampanyalarda afetlere karşı hazırlık önemli bir yer tutarken, bugüne kadar alınmamış tedbirlerin 6 Şubat Depremlerinde ortaya çıkardığı yıkım, seçim sonuçlarını etkileyen başlıca konulardan biri oldu. Ancak ne yazık ki bu son felaket de şimdiden gündemden çıkmış görünmektedir. Oysa önlem almak için kaybedilecek tek bir günümüz bile yoktur.
Depremin 25. yılında hayatını kaybeden yurttaşlarımızı bir kez daha saygıyla anıyor, Odamızın yapı stokunun tespiti, yapı üretimi, denetimi, kentsel dönüşüm ve mühendislik hizmetlerinin belgelendirilmesi konuları başta olmak üzere bugüne kadar yaptığı açıklamalarda, kurumlara ilettiği raporlarda ifade edilen çözüm önerilerinin bir an önce hayata geçirilmesi ve meslek odalarının bu sürece dahil edilmesi gerektiğini önemle vurguluyoruz."
Öte yandan, İMO İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu üyeleri basın toplantısının ardından şube binasının önünde 843 gündür "Gezi İçin Adalet nöbeti" tutan grubu ziyaret ederek "desteklerini" açıkladılar.
Haber: BRT Yayın Grubu Genel Yönetmeni Alâettin Bahçekapılı
Comments