Bugün 7 Şubat. Prof. Dr. İlhan Arsel, Sırrı Gültekin ve Yalçın Menteş'in ölüm yıldönümü.
BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla, sevgiyle anıyoruz.
İlhan Arsel kimdir?
1920 yılında İstanbul’da dünyaya gelen İlhan Arsel Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Cenevre Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde doktorasını yaptıktan sonra, 1942 yılında doçent ve profesör oldu. Otuz yılı aşkın bir süre üniversite öğretim üyeliğinde yapan Arsel, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Anayasa Hukuku dersleri verdi. İlhan Arsel kendi konusunda yaptığı dünya çapında önemli çalışmalarının yanı sıra, başta “Şeriat ve Kadın” olmak üzere şeriatın insanlıkla bağdaşmayan akıl dışı hükümlerini açıkça sergilediği kitaplarıyla tanınmış İlhan Arsel, 1955 yılında, Ankara Üniversitesi ile New York Üniversitesi arasında yapılan “Öğretim Üyesi Mübadelesi” sözleşmesi gereğince 1955-1956 öğretim yılında “School of Public Administration and Social Services”te görev yaptı. 27 Mayıs 1960 İhtilalinden önce, o zamanlar iktidarda bulunan Demokrat Partinin Türkiye’yi şeriat felaketine sürükleyen tutumundan dolayı öğrencilerine, “Bu ülkede artık Anayasa Hukuku öğretimi yapılamaz!” diyerek ders vermeyi bıraktı. Arsel 27 Mayıs ihtifalinden sonra yeni bir “Anayasa Ön Tasarısı” hazırlamakla görevlendirilmiş olan Ord. Prof. Sıddık Sami Onar’ın başkanlığındaki on kişilik “İstanbul Komisyonu”nda görevlendirildi. Daha sonra “Kurucu Meclis Ön Tasarısı’nı hazırlamak üzere kurulan beş kişilik bilim komisyonuna seçildi.
İlhan Arsel 1966 yılında, ders vermekte olduğu Ankara Polis Enstitüsü’nden istifa etti. İstifa nedeni ise enstitü yöneticilerinin iki öğrenciyi, fikir özgürlüğünden yoksun eder nitelikteki kararlarını protesto etmekti. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay tarafından 10 Haziran 1966 tarihinde Cumhuriyet Senatosu’na Kontenjan Senatörü olarak seçilmiş ancak Meclise katılmadan istifa etmiştir.
İlhan Arsel 1971 yılında merkezi New York’taki ‘Inter-University Associate’ kuruluşunda danışman ve araştırmacı olarak göreve başladı. Bu kuruluşun kronolojik yorum esasına göre yayımladığı “Constitutions of the Countries of the World” (Dünya Ülkeleri Anayasaları) adlı 14 ciltlik yapıtın “Türkiye” ve “Belçika” adlı bölümlerini 1971 yılında hazırladı. Arsel 1977 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden de istifa etti. Arsel araştırma ve öğretim faaliyetlerine devam etti. Bilhassa ölümüne kadar İslam’a ve İslam peygamberine yönelik eleştirel yaklaşımını sergilediği kitapları bazı kesimlerin şiddetli tepkisine neden oldu. Can güvenliği açısından ABD’ye yerleşan Arsel, 7 Şubat 2010 günü, 89 yaşında Florida’da (ABD) öldü.
Eserleri 1- La Responsabilité Politique Ministérielle et La Chambre Des Lords, Montrouge (Seine), Imprimerie Gaston Dalex, 1949 (Docteur en Droit). 2- Anayasa Hukuku’nun Umumî Esasları, Ankara 1955 3- Civil Litigation in Turkey (Türk-Amerikan Usûl Hukuku Kıyaslaması), 4- Amerikan Anayasası ve Federal Yüksek Mahkeme, 5- Türk Anayasa Hukuku,1959. 6- Türk Anayasa Hukuku’nun Umumî Esasları, 1962. 7- Anayasa Hukuku (Demokrasi),1964 8- Türk Anayasa Hukuku’nun Umumî Esasları, 1965. 9- Anayasa Mahkemesi’nin Bazı Eğilimleri Üzerine Görüşler ve Anayasa Mahkemesi Kararlarından Özetler, 1970. 10- Belgium, Chronological Interpretation of the Constitutional Development-Constitution of the Countries of the World, Oceana Publication , 1972. 11- Turkey, Constitution of the Countries of the World, Oceana Publication, 1972. 12- Arap Milliyetçiliği ve Türkler – Arap Milliyetçiliği’nde “Türk Aleyhtarlığı”, “Dil” ve “Din” Unsurları ve Türk’le İlgili Sorunlar, 1973 13- Teokratik Devlet Anlayışından Demokratik Devlet Anlayışına – Şeriat Devletinden Layik Cumhuriyet’e, 1975 14- Turkey, Chronological Interpretation of the Constitutional Development; (revised and updated)-Constitution of the Countries of the World, Oceana Publication , 1975 15- Toplumsal Geriliklerimizin Sorumluları: Din Adamları ve Aydınlar, 1. Baskı Doğan Basımevi, 1977 16- Biz Profesörler, Doğan Basımevi, 1979 17- Şeriat ve Kadın, 1987 18- Aydın ve “Aydın”,1993 19- Şeriat’tan Kıssa’lar 1, 1996. 20- Diyanet’e Cevap – Kadınları Aşağılayan Hükümler Konusunda Başbakanlığa Mektup, 1996. 21- Turan Dursun’a Mektuplar, 1996 22- Şeriat’tan Kıssa’lar ,1997 23- Şeriat ve Kölelik, Kaynak Yayınları,1997 24- Tevrat ve İncil’in Eleştirisi, Kaynak Yayınları, 1997 25- İslama Göre Diğer Dinler, Kaynak Yayınları, 1999 26- Kur’an’daki Kitaplılar, 1999. 27- Kur’an’ın Eleştirisi 1 – Semavi Dinlerin “Kutsal” Bilinen Kitapları, 1999 28- Kur’an’ın Eleştirisi 2 – Semavi Dinlerin “Kutsal” Bilinen Kitapları, 2000 29- Muhammed’e Göre “Muhammed”, 2000. 30- Kur’an’ın Eleştirisi 3 – Semavi Dinlerin “Kutsal” Bilinen Kitapları: 4, 2001. 31- Müslümanlık Sınavı, 2002. 32- Şeriat, İnsan ve Akıl, 2005. 33- Cahiliyye, Kaynak Yayınları, 2005. 34- Şeriat ve Eşitsizlik, 2006. 35- Kur’an’daki Tanrı – Muhammed’in Tanrı Anlayışı, 2007 36- Şeriatçıyla Mücadelenin El Kitabı, Kaynak Yayınları, 2008 37- Şeriatın Getirdiği Hoşgörüsüzlük, 2008
Sırrı Gültekin kimdir?
Doğum Tarihi - 27 Temmuz 1924, İstanbul Ölüm Tarihi - 7 Şubat 2008, İstanbul Sırrı Gültekin İnanç, yönetmen, yapımcı, sinema ve tiyatro oyuncusu. 1924 yılında Bakırköy’de doğdu. 1939 yılında Bakırköy Halkevi’nde tiyatro çalışmalarına başladı. 1947 yılında İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu’na girdi. Tebeşir Dairesi (1949), Don Juan (1950), İhtiras Tramvayı (1950), Kadıköy İskelesi (1953), Sokakta (1954), Halamın Mirası (1956) oyunlarında oynadı. 1949 yılında Sami Ayanoğlu’nun asistanı olarak sinemaya geçti. Daha sonraki yıllarda Lütfi Akad’ın asistanlığını yaptı. 1951 yılında Şafak Sökecek filminde oyuncu olarak rol aldı. Bu filmi İngiliz Kemal Lawrence'e Karşı (1952), Dokunulmaz Bu Aslana (1952) ve Zehir Kaçakçıları (1952) izledi. Ama asıl amacı oyunculuktan ziyade rejisörlüktü. 1953’te “Aramızda Yaşayamazsın” filmiyle yönetmenliğe başladı. Filmleri arasında Ama ben Damat Beyefendi (1962), Biz İnsan Değil miyiz (1961), Öfke Dağları Sardı’yı (1965), Şekerli misin Vay Vay, İzmir’in Kavakları, Atlı Karınca Dönüyor, Karagözlüm Efkarlanma, Kendim Ettim Kendim Buldum, O Ağacın Altında, Çalınan Hayat’ı sayılabilir. Gültekin’in diğer birçok yönetmenin yaptığı gibi filmlerini tekrar çekme yöntemi bu filmlerle sınırlı değil. 1953-1993 arasında 124 film çekti. Sinema filmi haricinde 1979’da Tarık Buğra’nın İbiş’in Rüyası, 1990’da Bir Yabancı Konuk, 1991’de Bir Ömre Bedel adlı TV dizilerini yönetti. Damat Beyefendi, yılların tiyatro ve sinema oyuncusu Salih Tozan için yazılmış bir senaryo (Sadık Şendil) ile çekilmiş ve başrolünü oynadığı tek (ve ilk) film olarak ilginç bir özellik taşır. Gültekin, Yeşilçam’ın tüm kalıplarını kullanan filmlerinde, düz, sade sinema dili ile orta kuşak yönetmenlerinin içinde en verimlilerindendir. Ayrıca sinemamıza getirdiği yeni oyuncular ile de değişik bir konumdadır, bu oyuncular arasında Göksel Arsoy, Mahir Özerdem, Kenan Pars, Oya Tarı, Adnan Şenses gibi isimler sayılabilir. Bu isimlere favori oyuncuları Gönül Yazar’ı, Münir Özkul’u, Özdemir Han’ı, Öztürk Serengil’i de eklemek gerekir. FİLMSAN Vakfı başkanlığı yapan ve Film Yönetmenleri Derneği üyesi Sırrı Gültekin, 2001 yılında, 38. Antalya Film Festivali’nde sinemaya hizmetlerinden ötürü Onur ödülüne layık görüldü.
Yönetmen Filmografisi
Can Dostlar - 2000 Ölürsün Gülmekten - 2000 Talihsiz Bilo - 1994 Gitme Kal - 1994 Sarhoş - 1994 Dur Gitme - 1993 Oyun İçinde Oyun - 1993 Bir Ömrün Bedeli - 1991 Herşey Kocam İçin - 1991 Bir Kadın Bir Yaşam - 1989 Denizden Gelen Kadın - 1988 Kuvvetin Ötesi - 1988 Süper Baba - 1988 Aşk Rüzgarı - 1987 Kenar Mahalle - 1987 Bir Yabancı Konuk - 1986 Kiralık Ev - 1986 Küçük Ağam - 1986 Ben Milyoner Değilim - 1986 Korkunun Bedeli - 1986 Piyangocu Kız - 1986 İşler Tıkırında - 1985 Gözlerden Kalbe - 1985 Duyar Mısın Feryadımı - 1985 Mavi Muammer - 1985 Çalınan Hayat - 1985 Nokta İle Virgül Deh Deh Düldül - 1985 Şaşkın Gelin - 1984 Kasımpaşalı Emmanuel - 1979 İbiş in Rüyası - 1979 Can Hatice - 1978 Ali Baba'nın Çiftliği - 1978 Gülünüz Güldürünüz - 1977 Sarhoş - 1977 Şoför Mehmet - 1976 Bu Nasıl Dünya - 1976 Dalgacı Mahmut - 1976 Ne Haber - 1976 Şeytan Diyor Ki - 1976 Seni Sevmekle Suçluyum - 1976 Kuvvet Macunu - 1975 Tamam Mı Devam Mı - 1975 Hamamcı Şevket - 1975 Şehvet Kurbanı Şevket - 1975 Ah Nerede Vah Nerede - 1975 Üç Gelin Altı Damat - 1975 Dam Üstüne Çul Serelim - 1975 Gelinin Ödü Patladı - 1975 Öfkenin Bedeli - 1974 Parasızlar - 1974 Evet Mi Hayır Mı - 1974 Bir Tanem - 1974 Şiribim Şiribom - 1974 Hamsi Nuri - 1973 Kaynanam Kudurdu - 1973 Çulsuz Ali - 1973 Ölüm Nöbet Bekliyor - 1972 Gecekondu Rüzgarı - 1972 İki Ateş Arasında - 1972 O Ağacın Altında - 1972 Kadifeden Kesesi - 1971 Cımbız Ali - 1971 Tophaneli Murat - 1971 Ah Bir Zengin Olsam - 1971 Bir Varmış Bir Yokmuş - 1971 Çılgın Yenge - 1971 Keloğlan Aramızda - 1971 Adım Kan Soyadım Silah - 1970 Allı Yemeni - 1970 Berduş Kız - 1970 Dönme Bana Sevgilim - 1970 Ham Meyva - 1970 Kara Dutum - 1970 Kendim Ettim Kendim Buldum - 1970 Kördüğüm - 1970 Zindandan Gelen Mektup - 1970 Kınalı Keklik - 1969 Sevdalı Gelin - 1969 Tel Örgü - 1969 Şahane İntikam - 1969 Nisan Yağmuru - 1969 Gel Desen Gelemem Ki - 1969 Sazlı Damın Kahpesi - 1969 Gelin Ayşem - 1969 Kalbimdeki Yabancı - 1968 Atlı Karınca Dönüyor - 1968 Menderes Köprüsü - 1968 Kara Gözlüm Efkarlanma - 1968 İstanbul'da Cümbüş Var - 1968 Yıkılan Gurur - 1967 Trafik Belma - 1967 Bir Annenin Gözyaşları - 1967 Üç Sevdalı Kız - 1967 Bırakın Yaşayalım - 1967 İzmir'ın Kavakları - 1966 Boyacı - 1966 Aşkın Kanunu - 1966 Halime'yi Samanlıkta Vurdular - 1966 Fakir Bir Kız Sevdim - 1966 Öfke Dağları Sardı - 1965 Adım Çıkmış Sarhoşa - 1965 Cezmi Band 007.5 - 1965 Bilen Kazanıyor - 1965 Şekerli Misin Vay Vay - 1965 İnatçı Gelin - 1965 Yalancının Mumu - 1965 Poyraz Osman - 1964 Cımbız Ali - 1964 Cüppeli Gelin - 1964 Var Mı Bana Yan Bakan - 1964 Can Pazarı - 1963 Kavgasız Yaşayalım - 1963 Avare Şoför - 1963 Damat Beyefendi - 1962 Aşk Güzeldir - 1962 Gurbet Yolcuları - 1962 Can Evimden Vurdular - 1962 Günahsız Aşıklar - 1962 Ağlama Sevgilim - 1962 Şeytan Bunun Neresinde - 1962 Kara Dut - 1961 Minnoş - 1961 Naciyem - 1961 Sabırtaşı - 1961 Biz İnsan Değil Miyiz - 1961 Sevdalı Gelin - 1959 Garipler Sokağı - 1959 Son Nefes - 1958 Ayrılık - 1958 Allı Yemeni - 1958 Kelepçe - 1958 Dertli Gönül / Çıksın Bu Can - 1957 Kara Günlerim / Yaşayan Ölüler - 1957 Pusu - 1957 Uçurum - 1957 Artık Çok Geç - 1955 Son Şarkı - 1954 Aramızda Yaşıyamazsın - 1954
Yönetmenliğini Yaptığı Belgesel Filmler
Erzurum - 1989 1. Dadaş Film Festivali, Gösterim. 2006 4. Uluslararası Dadaş Film Festivali, Gösterim. 2009
Senarist Filmografisi
Sarhoş - 1994 Piyangocu Kız - 1986 Çalınan Hayat - 1985 İşler Tıkırında - 1985 Nokta İle Virgül Deh Deh Düldül - 1985 Dalgacı Mahmut - 1976 Şoför Mehmet - 1976 Gelinin Ödü Patladı - 1975 İki Ateş Arasında - 1972 Ölüm Nöbet Bekliyor - 1972 Tophaneli Murat - 1971 Kendim Ettim Kendim Buldum - 1970 Şahane İntikam - 1969 Üç Sevdalı Kız - 1967 Avare Şoför - 1963 Ağlama Sevgilim - 1962 Kara Dut - 1961 Kara Günlerim / Yaşayan Ölüler - 1957
Yapımcı Filmografisi
Kasımpaşalı Emmanuel - 1979 Can Hatice - 1978 Gülünüz Güldürünüz - 1977 Sarhoş - 1977 Bu Nasıl Dünya - 1976 Dalgacı Mahmut - 1976 Şeytan Diyor Ki - 1976 Şoför Mehmet - 1976 Tamam Mı Devam Mı - 1975 Öfkenin Bedeli - 1974 Çulsuz Ali - 1973 Dönme Bana Sevgilim - 1970 Kördüğüm - 1970 Nisan Yağmuru - 1969 Kalbimdeki Yabancı - 1968 Trafik Belma - 1967 Bir Annenin Gözyaşları - 1967 Bırakın Yaşayalım - 1967 Halime'yi Samanlıkta Vurdular - 1966 Aşkın Kanunu - 1966 Fakir Bir Kız Sevdim - 1966 İnatçı Gelin - 1965 Şekerli Misin Vay Vay - 1965 Cımbız Ali - 1964 Var Mı Bana Yan Bakan - 1964 Kavgasız Yaşayalım - 1963
Oyuncu Filmografisi
Şoförün Karısı - 1962 Allı Yemeni - 1958 Dertli Gönül / Çıksın Bu Can - 1957 İngiliz Kemal Lawrence'e Karşı - 1952 Dokunulmaz Bu Aslana - 1952 Zehir Kaçakçıları - 1952 Şafak Sökecek - 1951
Diğer Filmografisi
İngiliz Kemal Lawrence'e Karşı - 1952 .... Yönetmen Yardımcısı Kaynak Internet Movie Database Film Yönetmenleri Derneği arşivi
Yalçın Menteş kimdir?
Yalçın Menteş, 1 Nisan 1960'ta İzmir Tire'de dünyaya geldi. Eğitim hayatını İzmir'de tamamlayan Menteş, profesyonel olarak oyunculuğa 1977'de "Darılmaca Yok" adlı tiyatro oyunu ile başladı.
Tiyatrodan sonra televizyon sektörüne adım atan Menteş, 1996'da ATV ekranlarında yayınlanan "Tatlı Kaçıklar" adlı dizide Mehmet Ali Erbil'le birlikte başrolde yer aldı.
Burada canlandırdığı "Saffet" karakteri ile izleyicilerin beğenisini toplayan sanatçı, 1999'da Star TV'de yayınlanan "Çarli" adlı dizinin yanı sıra "Hayvanlara Dokunduk", "Cennet Mahallesi", "Akasya Durağı", "Yalancı Romantik" ve "Sevda Tepesi" yapımlarında rol aldı.
İzmir'de 45 kişilik kadroyla 1983'te bir cep tiyatrosu kuran ünlü oyuncu, daha sonra İstanbul'a yerleşerek, TRT'de bazı programlara küçük güldürü bölümleri hazırladı.
Menteş, ayrıca bir reklam ajansı da kurdu ve bir dönem oyunculuğu bırakarak İzmir'de muhasebeci olarak çalıştı.
Tiyatro çalışmaları çerçevesinde 1995'te "Dikkat Yalçın Menteş" adlı tek kişilik bir oyun sahneleyen usta oyuncu, "Türk Büyükleri Ansiklopedisi"nden etkilenerek 1998'de "100 Ünlü Yüz" adlı bir oyun hazırladı ve Türkiye gündemindeki kişileri sahneye taşıdı.
Ünlü oyuncu, son olarak 2018 yılında Müfit Can Saçıntı'nın senaryosunu yazıp, yönettiği "Babamın Ceketi" adlı filmde Mert Turak, Erkan Can, Elif Nur Kerkük, Ayşen Gruda, Suat Sungur ve Ünal Yeter'le birlikte rol almıştı.
Sanatçının, 1981'de evlendiği eşi Birhan Menteş'ten de 1991 doğumlu Atilla adında bir oğlu oldu. 2013 yılında diyabet hastalığının yol açtığı dolaşım bozukluğu nedeniyle Yalçın Menteş'in sağ bacağı diz üstünden kesildi.
Alkol bağımlılığı üzerine usta oyuncu, bir röportajında "Kendime çok kızıyorum. Zamanımı çok kaybettim. Hayatımın en güzel dönemlerini çaldı benden. Mesleğimde kariyer olarak çok farklı yerlerde olabilirdim. Kendime hak etmediğim şeyler yapmışım." ifadelerini kullanmıştı.
Bir süre İstanbul'da bulunan özel bir hastanede akciğer kanseri ve zatürre tedavisi gören ünlü oyuncu, 13 gün boyunca yoğun bakımda kalmasının ardından 7 Şubat 2019'da İstanbul'da 58 yaşındayken vefat etti.
Menteş'in cenazesi, 9 Şubat 2019'da Bostancı'da bulunan Tatarağası Camii'nde kılınan cenaze namazından sonra Pendik Şeyhli Mezarlığı'na defnedildi.
Ünlü oyuncunun yer aldığı bazı yapımlar şöyle:
"Konuşan Törki (1999)", "Bir Millet Eğleniyor (2001)", "Yolluk (2008)", "Eros Pansiyon (2009), "Yiyoz, İçiyoz, Ödeyemiyoz (2009)", "Yalancı Romantik (2005)", "Sevda Tepesi (2005)", "İnadım İnat (2005)", "Akasya Durağı (2011)"
Comments