Bugün 24 Nisan. Ekrem Hakkı Ayverdi, Erol Güngör ve Feridun Karakaya’nın ölüm yıldönümleri.
BRT Yayın Grubu olarak bu değerlerimizi saygıyla anıyoruz.
Ekrem Hakkı Ayverdi kimdir?
22 Aralık 1899 tarihinde İstanbul Şehzadebaşı’nda Kalender Mahallesi’nde doğdu. Babası Piyade Kaymakamı İsmail Hakkı Bey, annesi Fatma Meliha Hanım’dır. Dedesinin soy kütüğü, Ramazanoğulları’na kadar uzanır. Annesi Fatma Meliha Hanım’ın ataları, Kanûnî Sultan Süleyman’ın Budin seferinde şehit olan ve oraya defnedilen Gül Baba’ya dayanır.
İstanbul’u tanımış; aile muhitinden şifahi kültürü ve tarih şuurunu almış, Osmanlı Türkü’nün soyluluğunu yaşamış ve İmparatorluk coğrafyasının dağılışını izler.
1907-1911 tarihlerinde Dârü’t-tedrîs ve Hadîka-i Meşveret mekteplerinde okudu. 1915’te Vefa Sultânîsi’nden (Lisesi), 1920’de de Mühendis Mektebi’nden (Teknik Üniversite) mezun oldu. İstanbul Belediyesi Fen İşleri’nde birbuçuk yıl kadar memur olarak çalıştı. 1950 yılına kadar çeşitli inşaat işleri yaptı. İstanbul ve Trakya’da, birçok tarihî binanın restorasyonunun yaptı.
Mühendisler Birliği ve Türkiye Turing Otomobil Kurumu şeref üyelerindendi. Kubbealtı Akademisi ve İstanbul Fetih Cemiyeti’nin kurucu üyeliğini yaptı. İstanbul Fetih Cemiyeti ile bu cemiyete bağlı Yahya Kemal Enstitüsü ve İstanbul Enstitüsü’nün otuz yıl başkanlığını yaptı. Ayrıca, Türk Tıp Tarih Kurumu ve Türk Ocağı üyesiydi.
1979 yılında kendisine İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından “Fahri Edebiyat Doktoru” payesi; Aydınlar Ocağı tarafından da “Üstün Hizmet Armağanı” verildi.
Bir diğer “Üstün Hizmet Beratı” da, 18 Eylül 1981 tarihinde İstanbul Teknik üniversitesi Bilim ve Teknoloji Tarihi Enstitüsü tarafından verildi. Bu münasebetle yapılan merasimde Prof. Kazım Çeçen, Ekrem Hakkı Ayverdi için, “Bu zatın ilim sahasında yaptıklarını ve meydana getirdiği eserleri ancak bir enstitü yapabilirdi” ifadesiyle, bir hakkı teslim etti.
24 Nisan 1984 tarihinde, İstanbul Fatih’teki evinde vefat etti. Merkez Efendi Kabristanı’na defnedildi.
HAKKINDA YAZILANLAR
Doktoru Prof.Dr. Süleyman Yalçın, Ekrem Hakkı Ayverdi hakkındaki duygu ve düşüncelerini şu satırlarla ifade etmiştir: ” Ekrem Hakkı Ayverdi, hergün görülen, milyonları teşkil eden kalabalıklar dışında müstesna bir şahsiyeti temsil ediyor. Onu karakterize eden ve tanıyanlarca hemen ittifakla kabul edilen belli başlı husûsiyetleri şöyle özetlenebilir:
· Osmanlı’nın yıkılış ve tükeniş devrinde gerçek Osmanlı Türk’ünü temsil etme selabeti, · Başka bir ifade ile, Batı hayranlığında bayılıp, şahsını ve şahsiyetini kaybeden Meşrûtiyet ve Cumhuriyet aydınlarına mukabil hakîkî Müslüman-Türk münevveri, · ‘İstanbul Efendisi’ denilen manayı, görgüsü, terbiyesi, zevki ve yaşayışı ile günümüze kadar getiren insan, · İnandığı fikir ve dava için şahsî menfaatini geriye itip, ileri yaşında bile Müslüman Türk’ün tarihe bıraktığı mirası kaybolmaktan kurtaran, kayda, kuyuda ve kitaba geçiren büyük irade; hudutsuz gayretin nadir temsilcisi, Osmanlı-Türk mîmarîsini en iyi bilen ve en gayretli ölçülerle tefekkürünü yapan ve koruyan insan…
(Bu yazı, “Ekrem Hakkı Ayverdi Bibliyografyası, İsmet Binark, Kubbealtı Neşriyatı, ıstanbul 1999” kitabından kısaltılarak alınmıştır.)
Erol Güngör kimdir?
1938 yılında Kırşehir’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini memleketinde yaptı. İ.Ü. Hukuk Fakültesi’nde bir süre okuduktan sonra İ.Ü., Edebiyat Fakültesi’ne geçerek Felsefe Bölümü’nü bitirdi (1961). Prof. Dr. Mümtaz Turhan’ın yanında sosyal psikoloji asistanı oldu. 1965’te doktorasını verdi. İki yıl ABD’de Colorado Üniversitesi’nde araştırmalar yaptı. 1971’de doçentliğe, 1978’de profesörlüğe yükseldi. 1982’de Konya Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü’ne getirildi. 1982 Temmuz ayında Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü’ne tayin edildi.
24 Nisan 1983 tarihinde İstanbul’da vefat etti.
ESERLERi:
AHLAK PSiKOLOJiSi ve SOSYAL AHLAK
Bu eser, Prof. Dr. Erol Güngör’ün “Ahlâk Psikolojisi” (1974) ve “Sosyal Ahlâk” (1975) konularında kaleme aldığı, bu güne kadar yayınlanmamış iki eserinden meydana getirilmiştir.
iSLAMIN BUGÜNKÜ MESELELERi 20. Asrın ikinci yarısında görülen İslâm Uyanışı dünyanın büyük ilgisini çekmektedir. Bütün İslâm dünyasını incelemekle beraber, Türkiye’ye ağırlık vermiştir. iSLAM TASAVVUFUNUN MESELELERi Erol Güngör bu eserinde, sosyal ilimci gözüyle İslâm dünyasının tasavvufî meselelerini ele almaktadır. TÜRK KÜLTÜRÜ ve MiLLiYETÇiLiK Yazar bu eserinde milliyetçilik ile Türk kültürü arasındaki münasebetlere sosyal-psikoloji açısından bakmaktadır. KÜLTÜR DEĞiŞMESi ve MiLLiYETÇiLiK Bu eserde kültür değişmeleri, zihniyetimizde meydana gelen değişmeler ve milliyetçilik meseleleri arasındaki ilgiler üzerinde durulmuştur. DÜNDEN BUGÜNE Milliyetçilik fikirlerinin temel kaynakları olan tarih ve kültür meselelerini, sosyal ilimci gözüyle, tahlil etmekte ve okuyucunun meselelere bakış açısı kazanmasını sağlamaktadır. TARiHTE TÜRKLER Bu eser sosyal ilimci gözüyle Türk tarihinin başlangıcsından günümüze bir tesbitidir. SOSYAL MESELELER ve AYDINLAR Erol Güngör’ün Ortadoğu ve Millet gazetelerinde neşredilenlerin haricindeki makalelerinin toplanmasıyla meydana getirilmiştir. DÜNYAYI DEĞiŞTiREN KiTAPLAR Bu kitap batı dünyasının -ve dolayısıyla bütün dünyanın- bugünkü halini almasında büyüktesirleri olmuş bulunan on altı eseri asıllarından ve bütünüyle okuma imkanı bulamayanlar için tertiplenmiştir. BATI DÜŞÜNCESiNDEKi BÜYÜK DEĞiŞME Bu eserde Avrupa düşüncesinde 1680-1715 tarihleri arasında yer alan köklü değişmesinin hikâyesini anlatıyor.
Feridun Karakaya kimdir?
1928 yılında İstanbul’da doğan Karakaya, lise eğitimini Kabataş Erkek Lisesi’nde tamamladı. Sahne hayatına İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda başladı. İstanbul Şehir Tiyatrosu’ndan emekli olana kadar değişik komedilerde rol aldı. Tiyatroda “komedi” dendiğinde akla gelen bir kaç kişiden biri olan Feridun Karakaya, özellikle “Cilalı İbo” filmleriyle gerçek anlamda bir sinema yıldızı olduğu dönemlerde bile tiyatroyu bir an olsun ihmal etmedi. Kendine özgü oyunculuğu ve performansıyla sürekli sahnelerde boy gösteren Feridun Karakaya, yaş haddinden emekliye ayrılmasına rağmen, “konuk oyuncu” statüsüyle Şehir Tiyatrosu sahnelerindeki görevine kalp yetmezliği sonucu 24 Nisan 2004 tarihinde 76 yaşında vefat edene kadar devam etti. Zincirlikuyu mezarlığında defnedilmiştir. 1955 ve 2002 yılları arasında pek çok film ve tiyatro eserinde rol oynamıştır. 1960 ve 1970’li yıllarda pek çok filmde canlandırdığı “Cilalı İbo” karakteri ile hafızalara kazınmıştır. Molière ‘in oyunlarında oynadığı rollerle Türkiye’de Fransız kültürünün tanınmasına sağladığı katkılar dolayısıyla Fransa tarafından Legion D’Honneur Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Sahnede oldukça dinamik, canlı performansıyla ve kendine özgü sempatik konuşma tarzıyla hatırlanmaktadır. Oğlu Cem Karakaya da babası gibi aktördür. 2007 yılında İstanbul, Beykoz Belediyesi tarafından açılan tiyatroya Feridun Karakaya’nın adı verilmiştir.
Yorumlar