Olaylar

• 235 - Roma İmparatoru Alexander Severus, kendi lejyonu tarafından düzenlenen bir suikast ile öldürüldü ve İmparatorluğu zayıflatan 3. yüzyıl krizi başladı.

• 1299 - Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich, kendini Kudüs Kralı ilan etti.

• 1438 - II. Albert, Almanya Kralı oldu.

• 1635 - IV. Murad komutasındaki Osmanlı Ordusu, Safevî Devleti'ne karşı Revan Seferine çıktı.

• 1799 - Napolyon, Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.

• 1850 - American Express, Henry Wells ve William Fargo tarafından kuruldu.

• 1871 - Paris Komünü kuruldu.

• 1913 - Yunan kralı I. George, Selanik'te uğradığı bir suikast sonucu öldü.

• 1915 - Çanakkale Deniz Harekâtı: Birleşik Donanma, Çanakkale Boğazı'nda ağır hasar gördü ve geri çekildi.

• 1918 - Karayazı, Narman ve Tekman'ın düşman işgalinden kurtuluşu.

• 1920 - Osmanlı Meclis-i Mebusanı, İstanbul'un işgali üzerine son toplantısını yaptı ve çalışmalarına ara verme kararı aldı.

• 1921 - SSCB ile İkinci Polonya Cumhuriyeti arasında Riga Antlaşması imzalandı.

• 1921 - Moğolistan Halk Ordusu kuruldu.

• 1925 - ABD'nin üç eyaletini (Missouri, Illinois ve Indiana) etkileyen kasırgada 695 kişi öldü.

• 1926 - Finike'de meydana gelen 6.9 şiddetindeki depremde, 27 kişi öldü.

• 1926 - Papa Eftim, Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi'ni kurdu.

• 1937 - Teksas'ın New London kentinde bir okulda meydana gelen doğalgaz patlamasında, çoğunluğu çocuk 300 kişi öldü.

• 1938 - Meksika, sınırları dahilindeki tüm yabancı petrol şirketlerini millîleştirdi.

• 1940 - Hitler ve Mussolini, Brenner Geçidi'nde buluştu. İtalya, Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı. Bundan dört yıl sonra aynı gün, Almanlar Macaristan'ı işgale başladı.

• 1953 - Balıkesir'in Gönen ilçesinde meydana gelen 7,4 şiddetindeki depremde 265 kişi öldü.

• 1956 - Fransa, Cezayir'e asker çıkarmaya başladı.

• 1962 - Cezayir Bağımsızlık Savaşı: Fransa Cezayirli direnişçilerle anlaşmaya vardı.

• 1965 - İnsanoğlu ilk kez uzayda yürüdü. Sovyet kozmonot Aleksey Leonov, dünyadan 2 bin 177 kilometre yükseklikte, Voskhod-II (Gündoğumu) adlı uzay aracından çıkarak 20 dakika boşlukta kaldı.

• 1970 - Kamboçya'da Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk'u devirdi.

• 1971 - Peru'nun Yanawayin Gölü yamaçlarında toprak kayması meydana geldi. Gölde oluşan 30 metrelik dalgalar, sahilde bulunan Chungar Madencilik Şirketi (Cia Minera Chungar, SA) kampında 200 madencinin ölümüne neden oldu.

• 1971 - Mümtaz Soysal, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca gözaltına alınıp tutuklandı.

• 1974 - Pakistan'ın devrik Devlet Başkanı Zülfikar Ali Butto, muhaliflerinden birine suikast düzenlettiği iddiasıyla ölüm cezasına çarptırıldı.

• 1979 - İran Ordu Güçleri, Doğu Irak’ın Sıne kentini bombaladı. Bombardımanda 400'den fazla sivil hayatını kaybetti.

• 1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Siverek'teki cenaze töreninde çıkan çatışmada 5 kişi, ülkenin diğer yerlerinde 3 kişi öldürüldü.

• 1985 - Bankaların televizyonda reklam yapma yasağı kaldırıldı.

• 1986 - Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ceza İnfaz Yasası'ndaki değişiklikleri onayladı ve 50.000'e yakın hükümlünün tahliye işlemleri başlatıldı.

• 1989 - Mısır'daki Keops piramidinde, 4400 yıllık bir mumya bulundu.

• 1990 - Alman yeniden birleşmesi: Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin yaptığı seçimlerden sonra, Alman Demokratik Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti birleşti.

• 1992 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan, Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan "Anayasal Reform Tasarısı", halk oylamasıyla kabul edildi.

• 1997 - Antonov An-24 tipi bir Rus yolcu uçağının kuyruğu, Türkiye'ye gitmekte olduğu sırada havada koptu. Düşen uçaktaki 50 kişi öldü.

• 2000 - Suriye ve Türkiye'de yaşayan ve akraba olan 573 aile, iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek bayramlaştılar.

• 2005 - New York'taki bir camide, Cuma namazını ilk defa bir kadın kıldırdı. 1426 yıllık İslami geleneklere göre bu bir ilk.

• 2010 - TRT Haber yayına başladı.

• 2020 - Eurovision Şarkı Yarışması koronavirüs pandemisi nedeniyle 2021'e ertelendi.

Doğumlar

• 1609 - III. Frederik, Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1670)

• 1690 - Christian Goldbach, Rus matematikçi (ö. 1764)

• 1703 - İmpavido L'leida, İspanyol soprano (ö. 1751)

• 1780 - Miloş Obrenoviç, Sırp prens (ö. 1860)

• 1782 - John C. Calhoun, Amerikalı devlet adamı (ö. 1850)

• 1800 - Aleksa Simić, Sırp siyasetçi (ö. 1872)

• 1809 - Joseph Jenkins Roberts, Liberyalı siyasetçi (ö. 1876)

• 1813 - Friedrich Hebbel, Alman oyun yazarı (ö. 1863)

• 1826 - Joseph René Bellot, Fransız Kuzey Kutbu kâşifi (ö. 1853)

• 1828 - Randal Cremer, İngiliz Liberal Parlamento üyesi pasifist ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1908)

• 1830 - Fustel de Coulanges, Fransız tarihçisi (ö. 1889)

• 1837 - Grover Cleveland, ABD'nin 22. ve 24. Başkanı (ö. 1908)

• 1842 - Stéphane Mallarmé, Fransız şair (ö. 1898)

• 1843 - Jules Vandenpeereboom, Belçikalı siyasetçi (ö. 1917)

• 1844 - Nikolay Rimski-Korsakov, Rus müzisyen, besteci ve müzik eğitimcisi (ö. 1908)

• 1856 - Aleksandr İzvolski, Rus diplomat (ö. 1919)

• 1858 - Rudolf Diesel, Alman makine mühendisi ve Dizel motorun mucidi (ö. 1913)

• 1866 - Cemil Topuzlu, Türk hekim (Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu ve İstanbul Belediye Başkanı) (ö. 1958)

• 1869 - Neville Chamberlain, İngiliz politikacı (ö. 1940)

• 1874 - Nikolay Berdyayev, Rus teolog ve filozof (Hristiyan varoluşçuluğunun önde gelen sözcülerinden) (ö. 1948)

• 1877 - Edgar Cayce, Amerikalı medyum (ö. 1945)

• 1879 - Varaztad Kazancıyan, Türkiye Ermenisi plastik cerrahi uzmanı doktor (ö. 1968)

• 1880 - Walter Hohmann, Alman fizikçi (ö. 1945)

• 1892 - Ruşen Eşref Ünaydın, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve diplomat (ö. 1959)

• 1905 - Robert Donat, İngiliz aktör (ö. 1958)

• 1912 - Toto Karaca, Ermeni asıllı Türk opera, tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1992)

• 1913 - René Clément, Fransız film yönetmeni (ö. 1996)

• 1915 - Refet Angın, Türk öğretmen (ö. 2015)

• 1922 - Seymour Martin Lipset, Amerikalı toplum bilimci (ö. 2006)

• 1929 - Christa Wolf, Alman romancı ve senaryo yazarı (ö. 2011)

• 1932 - John Updike, Amerikalı yazar (ö. 2009)

• 1935 - Frances Cress Welsing, Amerikalı kadın Afrikabilimci ve psikiyatrist (d. 2016)

• 1936 - F.W. de Klerk, Güney Afrikalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2021)

• 1940 - Namık Ekin, Türk asker ve judocu

• 1942 - Romalı Perihan, Türk soprano, ressam, manken ve oyuncu (ö. 2016)

• 1953 - Nilgün Belgün, Türk dizi, sinema ve tiyatro oyuncusu

• 1956 - Luc Besson, Fransız film yapımcısı

• 1959 - Gökalp Baykal, Türk müzisyen, mimar, öğretim görevlisi ve yazar

• 1960 - Richard Biggs, Amerikalı aktör (ö. 2004)

• 1965 - Robin Sharma, Hint asıllı Kanadalı yazar

• 1968 - Burçin Bildik, Türk oyuncu ve müzisyen

• 1969 - Bekir Aksoy, Türk oyuncu

• 1969 - Vassily Ivanchuk, Ukraynalı satranç oyuncusu

• 1972 - Necmi Yapıcı, Türk dizi ve sinema filmi oyuncusu

• 1973 - Vural Çelik, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu

• 1979 - Adam Levine, Amerikalı şarkıcı ve besteci

• 1979 - Danneel Harris, Amerikalı aktris

• 1980 - Aleksey Yagudin, Rus buz patenci

• 1980 - Natalia Poklonskaya, Ukraynalı hukukçu ve Kırım Cumhuriyeti eski Başsavcısı

• 1981 - Laura Pergolizzi, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı

• 1982 - Paola Cardullo, İtalyan voleybolcu

• 1988 - Tanju Şahin, Türk futbolcu

• 1989 - Lily Collins, Amerikalı oyuncu, model ve TV muhabiri

• 1994 - Ali İsmail Korkmaz, Türk öğrenci (ö. 2013)

• 1999 - Neslihan Demir, Türk basketbolcu

Ölümler

• 235 - Alexander Severus, Roma imparatoru (d. 208)

• 1584 - IV. İvan (Korkunç İvan), Rus Çarı (d. 1530)

• 1745 - Robert Walpole, İngiliz politikacı (d. 1676)

• 1768 - Laurence Sterne, İrlandalı yazar (d. 1713)

• 1869 - Pauline Fourès, Fransız ressam ve roman yazarı (d. 1778)

• 1871 - Augustus De Morgan, Britanyalı matematikçi ve mantıkçı (d. 1806)

• 1876 - Ferdinand Freiligrath, Alman çevirmen ve şair (d. 1810)

• 1913 - I. George, Yunanistan Kralı (d. 1845)

• 1929 - Hamza Hakimzade Niyazi, Özbek şair, yazar ve edebi çevirmen (d. 1889)

• 1936 - Elefterios Venizelos, Yunan politikacı (d. 1864)

• 1937 - Mélanie Bonis, Fransız geç romantik dönem bestecisi (d. 1858)

• 1945 - Teyfuk Abdul, Sovyetler Birliği Kahramanı madalyalı Kırım Tatarı askeri (d. 1915)

• 1964 - Norbert Wiener, Amerikalı matematikçi ve sibernetik biliminin kurucusu (d. 1894)

• 1965 - I. Faruk, Mısır Kralı (d. 1920)

• 1967 - Julio Baghy, Macar aktör (d. 1891)

• 1977 - Marien Ngouabi, Kongolu asker ve siyasetçi (d. 1938)

• 1980 - Erich Fromm, Amerikalı sosyolog (d. 1900)

• 1981 - Cahide Sonku, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu (Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni ve ilk kadın yıldızı) (d. 1919)

• 1982 - Vasili Çuykov, Sovyetler Birliği Mareşali (d. 1900)

• 1986 - Bernard Malamud, Amerikalı yazar (d. 1914)

• 1993 - Beyhan Cenkçi, Türk gazeteci (d. 1935)

• 1995 - Sadri Alışık, Türk sinemacı (d. 1925)

• 1996 - Odisseus Elitis, Yunan şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1911)

• 2008 - Anthony Minghella, İngiliz film yönetmeni (d. 1954)

• 2009 - Natasha Richardson, Britanyalı oyuncu (d. 1963)

• 2017 - Chuck Berry, Amerikalı müzisyen (d. 1926)

• 2021 - Mehmet Genç, Türk tarihçi (d. 1934)

Tatiller ve özel günler

Çanakkale Şehitlerini Anma Günü

• Yaşlılara Saygı Haftası

• Erzurum'un Karayazı ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)

• Erzurum'un Narman ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)

• Erzurum'un Tekman ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)