15-16 Haziran: Türkiye işçi sınıfının en görkemli direnişinin interaktif haritası hazırlandı

15-16 Haziran 1970 Büyük İşçi Direnişi’nin yıldönümünde DİSK tarafından “15-16 Haziran İnteraktif Haritası” hazırlandı. Harita üzerinden işçi eylemleri, yürüyüş güzergâhı, işçilerin talepleri, basındaki yansımaları izlenebiliyor.

DİSK, 15-16 Haziran 1970 Büyük İşçi Direnişi’nin yıldönümünde “15-16 Haziran İnteraktif Haritası” hazırladı. Harita, Türkiye tarihinin en önemli işçi eylemini anlatan bir çevrimiçi sergi niteliğinde ve HÂLÂ ULAŞILABİLİYOR...

15-16 Haziran işçi eylemlerini, yürüyüş güzergâhını, işçilerin talep ettiklerini, basındaki yansımalarını interaktif harita üzerinde fotoğraflar, gazete kupürleri ve açıklayıcı yazılar eşliğinde takip etmek mümkün.

İnteraktif haritalar veya hikâye haritaları dünya genelinde okullarda bir eğitim materyali olarak giderek yaygınlaşıyor. DİSK’in de 15-16 Haziran İnteraktif Haritası’nı işçi eğitimlerinde kullanacağı öğrenildi.

BU MİRASI GENÇ İŞÇİLERE AKTARMAK GÖREVİMİZ

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, 15-16 Haziran Direnişi’nin güncelliğini koruduğunu belirterek, şunları söyledi: “Bu mirası yeni kuşaklara, genç işçilere aktarmak bizim en önemli görevlerimizden biri. Bunu eylemlerle, kitaplarla veya panellerle yaptığımız gibi teknolojiyi kullanarak da yapmak istedik. Sendikal faaliyetlerimizde ve eğitim çalışmalarımızda teknolojiyi kullanmaya, daha çok kişiye ulaşmaya çalışıyoruz. İşçiler sendikalara e-devlet üzerinden üye oluyor, sendika eğitimlerinde de interaktif haritaları kullanmalıyız.”

SİLİK BİR ANI DEĞİL ÖNCÜL BİR SARSINTI

Çalışmanın küratörlüğünü yapan Yeni Emek Çalışmaları Ofisi’nden Deniz Yürür ise şunları kaydetti: “15-16 Haziran İnteraktif Haritası’nda dönemin işçi eylemlerindeki dinamizmi yansıtmaya çalıştık. 15-16 Haziran belki de Türkiye tarihinin en önemli iki günüdür. Silik bir anı olarak değil günümüzdeki işçi eylemlerine ışık tutan bir öncül sarsıntı olarak ele aldık. Herkesi sergimizi gezmeye davet ediyoruz.”

Zafer Aydın’ın ‘İşçilerin Haziranı’ ve DİSK’in ‘DİSK Tarihi: Kuruluş, Direniş, Varoluş’ kitaplarından, TÜSTAV ve DİSK arşivlerinden faydalanılan sergide, Paşabahçe Grevi’ni, DİSK’in kuruluşunu; Kocaeli, Gebze, Eyüp, Zeytinburnu, Levent yürüyüş kollarını, direnişe katılan fabrikaları ve işyerlerini bulmak mümkün. Haritadan çevredeki sokaklara ve kentlere bakılabiliyor. Detaylı yazılara ve ilgili belgelere de linklerle ulaşılabiliyor.

Haritaya buradan ulaşabilirsiniz.

İŞÇİ SINIFININ AYAĞA KALKTIĞI GÜN

15-16 Haziran 1970’de işçi sınıfı, en temel haklarına göz diken ve sendikaları etkisizleştirmeyi hedefleyen yasa tasarısına karşı ayağa kalktı. 15 Haziran sabahı İstanbul’un ve Kocaeli’nin dört bir yanındaki işyerlerinde direniş başladı. Eyleme fabrikanın içinde başlayan işçiler, daha sonra kent merkezlerine doğru yürüyüşe geçtiler. İstanbul’da yürüyüşün, şehir merkezinde bulunan fabrikalarda yapılan eylemlerin dışında, üç kolu bulunmaktaydı.

Kadıköy bölgesinde, Ankara yolu üzerindeki fabrikalar ayaklandı ve Kartal’a doğru yürüyüşe başladı. Eyüp bölgesindeki işçiler ise Topkapı güzergahında yürüdüler ve Kağıthane’de polis barikatıyla karşılaştılar. Burada yaşanan gerginlikte iki arkadaşlarının gözaltına alınması üzerine işçiler Eyüp Polis Karakolu’na yürüyüp burada güçlü bir protesto gerçekleştirerek, arkadaşlarının serbest bırakılmasını sağladılar. Bakırköy’deki fabrikalardan çıkan işçiler de Londra asfaltını trafiğe kapayarak yürüyüşe geçtiler.

15 haziran 1970 günü 113 işyerinde 70 bin işçi eyleme geçti… İşte tüm yönleriyle 15-16 Haziran işçi direnişi

Devrimci işçilerin gerçekleştirdikleri yürüyüşlerin istikametindeki bir diğer merkez ise Gebze’ydi. Tuzla ve Çayırova civarında bulunan işyerlerinden çıkan işçiler Ankara asfaltı üzerinden buraya yürümüş, bu nedenle trafik uzun bir süre durmuştu. İzmit bölgesinde de işçiler iki koldan sel olmuş, akmaktaydı. DİSK’e bağlı Pirelli ve Goodyear fabrikalarının önüne gelen ilk yürüyüş kolu, bu fabrikalardaki işçilerin de eyleme katılması için tezahürata başladı. Ancak DİSK’e bağlı olmasına rağmen Lastik-İş’in Kocaeli’ndeki yöneticileri işçilerin yürüyüşe katılmasını engelledi. İkinci yürüyüş kolu, tamamıyla boşalacak olan Türk Kablo fabrikasının önünden geçerek şehrin içine sokulmaktaydı.

Direnişin ikinci günü; 16 Haziran’da gerçekleşen eylemlere 150 bine yakın işçi katıldı. İşçiler yine Avrupa ve Anadolu yakasındaki çeşitli noktalardan yürüyüşe geçtiler.

İstanbul’un farklı bölgelerinden gelen işçiler öğleden sonra İskele Meydanı’nda buluştular. Burada yaşanan son derece şiddetli çatışmalarda da polis silah kullandı. Kaymakamlık binası ve polis arabaları ateşe verildi ve Adalet Partisi binaları tahrip edildi. Yaşanan çatışmalarda beş kişi hayatını kaybetti, 200’e yakın kişi yaralandı. Çatışmalar sırasında işçilerden, Yaşar Yıldırım, Mustafa Bayram Mehmet Gıdak ile toplum polisi Yusuf Kahraman ve esnaf Abdurrahman Bozkurt hayatını kaybetti.

İŞÇİ SINIFI KAZANDI

16 Haziran akşamı işçi sınıfının gücünden korkan Bakanlar Kurulu, Kocaeli ve İstanbul’da sıkıyönetim ilan etti. DİSK’e bağlı sendikaların Merkez ve şubelerine polis baskını düzenlendi, pek çok işçi ve sendikacı gözaltına alındı. Ancak direnişin de etkisiyle Anayasa Mahkemesi Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) söz konusu yasa tasarısının iptal edilmesi yönündeki başvurusunu kabul ederek, yeni sendika yasasını “Anayasaya aykırılık” gerekçesiyle iptal etti.

Kaynak: www.birgun.com

ve

YİTİK UMUTLARIN GECE BEKÇİSİ ALÂETTİN BAHÇEKAPILI, Nehir Söyleşi: Korkut Akın, BRT Yayınları